Preteksti i shkrimit : Po shkruaj për tre njerëz të mëdhenj , për tre patriotë të jashtëzakonshëm , për tre frymëzues dhe zbatues të luftës së paepur të shqiptarëve për çlirim , liri dhe bashkim kombëtar. Po shkruaj për tre engjuj mbrojtës të shqiptarisë , për tre yje që gjithmonë e kanë ndriçuar rrugën e shqiptarëve drejt lirisë dhe pavarësisë . Po shkruaj për tre dishepuj që pavarësisht rreziqeve dhe sakrificave që i kanë bërë , personalisht dhe familjarisht , asnjëherë nuk i janë larguar rrugës së lirisë dhe bashkimit kombëtar. Po shkruaj sepse në zemër po ndjej një mungesë për ta , personalisht dhe familjarisht ndonëse shpirtat i kemi të bashkuar , që nga koha kur u njohëm , edhe tash , sikur që do të jetë kështu deri në amshim kur , në botën e përtejme edhe mund të takohemi , nëse e meritoj të takohem me ta , qoftë edhe për një çast të vetëm . Ky shkrim në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet si shkrim që iu kushtohet atyre që kanë vdekur , si një përkujtim të stilit in memoriam sepse ata që i shërbejnë njerëzimit , kombit dhe luftës për liri , bëhen pjesë e përjetësisë e që nuk është diçka kalimtare. Kosova , shqiptarët dhe Shqipëria sikur edhe trojet ku jetohet shqip , frymohet shqip , ëndërrohet shqip dhe vdiset shqip , duke i kënduar lirisë , sot kanë nevojë për këto tre yje të shqiptarisë si dhe yjeve tjera të qiellit dhe nënqiellit shqiptarë ! Adem Demaçi – Baci  , Shashivar Makolli – Qali , Bajrush Behrami – Bali dhe të gjithë dëshmorët e kombit e kanë një datëlindje por jo edhe datë vdekjeje sepse e kanë fituar përjetësinë.

Adem Demaçi – Baci : Nëse Hasreti Ademi merret si embrion i formimit të njerëzimit nga i cili u bënë thuaja 9-ë miliardë bijë dhe bija të tij , Adem Demaçi – Baci ishte dhe mbeti fyrmëzimi dhe kuptimi i luftës dhe sakrificës së popujve të robëruar për liri , në përgjithësi dhe të shqiptarëve , në veçanti ! Adem Demaçi – Baci ishte dhe mbeti Komandant Legjendar Politik i shqiptarëve në luftë për liri sikur që ishte i tillë në planin ushtarak , Komandanti Legjendar , Adem Jashari ! Këta e vulosën dhe e shkruan , njëri me sakrificë sublime duke kaluar 30 vite në llogoret e ish – Jugosllavisë , në kushte ku dinjiteti njerëzorë e kishte humbur kuptimin e respektimit , qoftë edhe minimal kurse , Adem Jashari bëri një sakrificë , së bashku me familje , miqtë dhe bashkëluftëtarët e cila , deri atëhere nuk kishte ndodhur në asnjë vend të botës , gjatë tërë historisë njerëzore ! Adem Demaçi – Baci  , u tret , u shkri , u flijua dhe thjesht e tjetërsoi veten për çështje njerëzore dhe kombëtare . Adem Demaçi – Baci thoshte se çdo gjë ka çmim përveç lirisë për të cilën nuk ka çmim që nuk ia vlen të paguhet. Natyrisht se për të qëndruar në rrugën e Marathomakut për çlirim , liri dhe bashkim kombëtar duhen edhe disa çështje tjera që janë të pandashme drejt lirisë ; trimëria , vendosmëria  , ndershmëria dhe gatishmëria për t’u sakrifikuar gjithmonë kur e kërkon atdheu dhe të cilat , gjithashtu , nuk kanë çmim , nuk blihen me pasurinë e tërë botës !  Gjatë kohës sa qëndronte në llogoret e ish – Jugosllavisë për të cilat nuk thoshte se është dënim për te e lëre më vuajtje por se është një përmbushje e detyrimit kombëtar dhe çmim që duhej paguar për çlirim . liri dhe bashkim kombëtar , llogoret e ish – Jugosllavisë i shndërroi në Akademi politike dhe Kombëtare për të gjithë të burgosurit shqiptarë dhe jo vetëm të atyre të dënuar për vepra politike. Kishte çaste kur ngapak ligështoheshim ( njerëz jemi )  sepse burgu është makinë për bluarje të njeriut , fizikisht dhe shpirtërisht , Adem Demaçi – Baci , me shembullin e vet na shkundte nga makthi i çastit e që këto çaste nuk përsëriteshin më ! Edhe në kohën kur , fare pak qëndronte i “ lirë “ në burgun e quajtur Kosovë , shtëpia e tij por edhe shtëpitë e të gjithë shqiptarëve që e donin lirinë , hiç këtu shërbëtorët e Serbisë dhe Jugosllavisë , bëhej amfiteatër ligjërimi për liri , çlirim dhe bashkim kombëtar. Pas daljes nga burgu në vitin 1990 , Adem Demaçi – Baca e ka përkrahur Ibrahim Rugovën dhe me sugjerimet e Bacit edhe ne kemi votuar për Rugovën . Edhe unë , gjithashtu ! Pasi u pa se Rugovën e mori lumi për faktin se nuk merrte përgjegjësi për udhëheqje të luftës , kur Jugosllavisë i dilte flaka , madje Rugova edhe e pengoi luftën e armatosur , u shua edhe përkrahja për Rugovën. Këta të Titos dhe Millosheviqit e që janë sot shumë aktiv në Kosovë , bënin përpjekje ta eliminonin Bacin duke e deklaruar se është marksist – leninist dhe enverist në kohën kur ishin ngjizur vet nga shkërdhyerja që ua kishin bërë , në shumë raste me pëlqimin e tyre , Titoja , Aleksandar Rankoviqi dhe Sllobodan Millosheviqi. Për sa e njoh Adem Demaçin – Bacin e mendoj se e njoh shumë mirë , ai ka qenë nacionalist i bindur dhe asgjë nuk e ka lidhur me marksizëm – leninizmin. Për enverizmin e ka dhënë përgjigjen gjatë vizitës së parë në Shqipëri ; “ më mirë do të ishte të vdisja në burg , me bindjen që e kam pasur për Shqipërinë se që e shoh në këtë gjendje …”. Adem Demaçi – Baci ka qenë i dhënë pasionit pas muzikës klasike , polifonisë shqiptare dhe këngëve të vjetra qytetare. Kurrë në jetën që e kam kaluar me Bacin , nuk e kam dëgjuar duke e kënduar Internacionalen komuniste apo ndonjë këngë proletare por e kam dëgjuar duke kënduar këngët për Dedë Gjon Lulin , Mehmet Shpendin dhe Jakup Ferrin . Madje , shumë herë thoshte se kur të niset në rrugën për përjetësi , ka dëshirë të përcillet me këngën e Dedë Gjon Lulit . Ngritja e flamurit kombëtar në trojet që me forcë iu morën shqiptarëve dhe Shqipërisë sikur edhe refreni : “ Dedë Gjon Luli , i Malësisë së Madhe , hiç me vdekë nuk e kam gajle…” , ishin preteksti dhe konteksti i shpirtit sakrifikues që e bënin aq të madh Dedë Gjon Lulin para Bacit ! Adem Demaçi – Baci ishte politikani dhe shqiptari më i nëpërkëmbur pas luftës në Kosovë. Nuk mbeti kush pa e denoncuar , edhe horrat e LDK-së sikur edhe morrat e krahut të luftës që , për një grusht pushteti pa shtet dhe një grusht parash të pista ia pamundësuan çdo inkuadrim në politikë! Ceremoninë mortore të Bacit ia bojkotuan horrat e LDK-së , të gjithë dhe pa përjashtim . Duket se horri gjithmonë mbetet horr dhe horrëllëqet mund të mbulohen sa për t’u maskuar një horrëllëk më i madh !

Shqiptar Demaçi është djali i Bacit dhe i cili është rritur dhe zhvilluar nën hijen dhe peshën e një njeriu që lind vetëm njëherë në 1000vjet siç ishte Adem Demaçi – Baci. Ai , Shqiptari përveç se është rritur nën hije të një babai të madh , ndonëse nuk është burgosur gjithmonë ka jetuar në rrethana të një kërcënimi të vazhdueshëm. Është shkolluar dhe është një profesionist shembullorë në fushën e mjekësisë . Përveç se është i përkryer si kirurg , ai ka trashiguar edhe një dell politik nga Baca Adem. Nëse i keni lexuar disa artikuj që i ka shkruar Shqiptar Demaçi atëherë lehtësisht e kuptoni se ka një njohuri të gjerë dhe të thellë që e shpërfaq vetëm në çaste  kur pakënaqësia e tij me proceset aktuale e kalojnë pikën e vlimit dhe të durimit. E ka një kryeneqësi sikur Baci  , në ditët e hershme të angazhimit politik! Por , diçka jam fort i sigurt se Shqiptar Demaçi , kurrë dhe asnjëherë nuk do të bënte një veprim që do ta dëmtonte atdheun dhe kombin sepse , së fundi , dardhe bie nën dardhë ! Shqipi , kurrë dhe asnjëherë nuk do të pranonte që dikush të shkruaj në emër të tij dhe ai ta nënshkruaj këtë sepse e ka mendimin e vet dhe nuk i bindet askujt në këtë drejtim. Unë i kam sugjeruar që të mos hyjë në politikë por ai ka thënë se do të merret eksluzivisht me politikat shëndetësore dhe mjedisore ku edhe mund ta japë kontributin. U sulmua pse hyri në PDK-ë. Po të hynte në LDK-ë nuk do të bëhej e madhe . Baca Adem ka qenë krahu i luftës çlirimtare dhe vet lufta prandaj edhe thoshte , në çaste kur shpërtheja ndaj disa personave që , në emër të luftës bënin çdo të zezë :” çupinë , këta të luftës i kemi më të afërt për kah gjaku …. “. Thoshte gjithashtu se :” do të vijë një kohë dhe askush nuk do të mbetet pa u koritë sikur edhe se këta që kanë mbetur të gjallë do t’ua kenë lakmi atyre që kanë rënë për liri ….” Shqiptar Demaçi duhet të përkrahet , jo si politikan por si ekspert për çështje mjedisore dhe shëndetësore. Nëse mbetet në këto dy fusha , do ta ruaj edhe profesionalizmin ndërsa , nëse bënë përpjekje të bëjë politika të larta , nuk e kam asnjë dyshim se : “ nga një profesionist shëndetësorë i shkëlqyer , do të pëprfundojë në një politikan të dobët “. Sikur të gjithë mjekët deri sot që janë munduar të bëhen politikanë të mëdhenj !

Shashivar Makolli – Qali : Shashivar Makolli – Qali ishte shok i ngushtë i Bacëa Adem. Ishte shoqërues i tij gjatë luftës kur të tjerët iknin nga Baca edhe kur e takonin në rrugë. Në kohën e paraluftës , gjatë luftës sidomos dhe ate të pasluftës Shashivar Makolli – Qali ishte shofer , truprojë , këshilltar dhe shoqërues i Bacës Adem dhe ishte në gjendje që në çdo kohë të sakrifikohej për Bacën. Jetën e Bacës Adem e çmonte 1000 herë më shumë se jetën e tij. Nuk ishte e rastit që Shashivar Makolli – Qali i qëndroi Bacit afër në kohën kur fasulja hahej kokërr për kokërr por se në çastet kur ishte lehtë dhe pa rrezik , ishte shoferi tjetër i tij , shoferi i paqes dhe i qejfit dhe zevkut. Shashivar Makolli – Qali ishte patriot që nuk diskutohej kurrë dhe asnjëherë. Nëse ëndërrohej për liri , çlirim dhe bashkim kombëtar , pjesë e pandashme e këtyre ëndrrave ishte Qali. Nëse vetëm njëri fliste për liri , çlirim dhe bashkim kombëtar , Shahshivar Makolli – Qali i bëhej shok i pandarë dhe besnik. Nëse dikush fliste për luftë , Shashivar Makolli – Qali i printe , me armë në dorë , nuk fshihej prapa askujt.  Nuk ka zhvillim apo takim ku është biseduar , ku janë bërë organizimet dhe veprimet për liri , çlirim dhe bashkim kombëtar e që nuk ka qenë i përfshirë edhe Shashivar Makolli – Qali. Nuk ka mundur të shkrepet qoftë edhe një plumb në Kosovë , Maqedoni apo Luginë të Preshevës e të mos ia ngrihte këmbëzën Shahshivar Makolli – Qali. Nuk ka aktivitet ilegal që është zhvilluar në Prishtinë dhe Kosovë e që nuk ka qenë aty edhe Qali. Të gjithë ata që janë marrë me aktivitete kombëtare e që kanë folur shqip, janë strehuar në shtëpinë shqiptare të Shashivar Makollit – Qalit , kanë hëngër bukë shqip në këtë shtëpi , e kanë gëzuar besnikërinë dhe mbrojtjen shqiptare nga Shashivar Makolli – Qali dhe , në çdo çast dhe në çdo rrethanë , më parë do të kishte pësuar Qali se ilegalët e kombëtares shqiptare. Në shtëpinë shqiptare të Shashivar Makollit – Qalit janë organizuar qindra e mijëra takime ku është biseduar vetëm për çështje kombëtare , si të veprohet , si të luftohet dhe si të vdiset dhe të mos dorëzohemi në luftë për liri dhe bashkim kombëtar. Shashivar Makollit – Qalit nuk i ka mjaftuar që Shqipërisë t’i bashkohet vetëm Kosova , ka kërkuar bashkimin e të gjitha trojeve shqiptare, në të kundërtën keni rënë në bela me te. E ka gëzuar besimin 1000% të Bacës Adem Demaçi. Me mua e ka pasur të përbashkët se kemi simpatizuar për Barcelonën dhe Mesin por se jemi ngatërruar për Enver Hoxhën shkaku se unë Enverin e kam dashur sikur Realin e Madridit ( nuk e dua as 0% ) kurse Qali Enverin e ka dashur , jo më shumë se Barcelonën por se krejt botën !

Gjatë ligjërimeve dhe bisedave patriotike në shtëpinë shqiptare të Shashivar Makollit – Qalit , na ka shërbyer , më shumë për të dëgjuar bisedat që bëheshin , e bija Merita Makolli , sot kandidate për deputete të Kuvendit të Kosovës. Merita Makolli , brumin e bisedave që e ka dëgjuar e ka përgatitur mirë , e ka ngjeshur mirë dhe tash, ndonëse jo fort e njohur në jetën politike , i plotëson të gjitha kushtet të bëhet një përfaqësuese dhe mbrojtëse e denjë e intereseve kombëtare. Merita Makolli është vazhdimësi njerëzore , patriotike dhe politike e një patrioti të madh , sakrifikues dhe vetëmohues siç ishte Shahshivar Makolli – Qali , nxënësi , studenti dhe mentori i Adem Demaçit – Bacit  . Dardhe bie nën dardhë sikur edhe në rastin e Shqipit. Shashivar Makolli – Qali , personalisht dhe familjarisht e ka përkrahur luftën sikur që ka qenë pjesëmarrës në çdo protestë të organizuar nga LVV dhe Albin Kurti , duke menduar se Albini vërtetë e ka “ baba “ politik Bacën Adem Demaçin. Mendoj se Merita Makolli do të bëhet deputete e Kuvendit të Kosovës për të vazhduar rrugën e Shashivar Makollit – Qalit dhe si ushtare e bindur e Adem Demaçit – Bacit .

Bajrush Behrami – Bali : Bajrush Behrami – Bali ishte dhe shkoi në përjetësi si bohem dhe artsist . Vizionin njerëzorë , politik dhe kombëtar e shprehte përmes artit dhe pikturave që i bënte. I burgosur disa herë dhe shumë i keqtrajtuar për aktivitet kombëtar dhe politik , asnjëherë nuk pati dilema për të ardhmën , bashkimin kombëtar si zgjidhje të vetme dhe të drejtë kombëtare. Nuk keni mundur të gjeni dhe takoni një të burgosur politikë që e ruante aq shumë gjakftohtësinë , nuk e humbaste kurrë durimin dhe asnjëherë nuk e keni dëgjuar të jetë ankuar ndonëse nuk e kishte rrugën e shtruar me trëndafila. Ishte i palëkundur në përkrahje të Adem Demaçit – Bacës dhe në kohën kur Zyra e Përfaqësuesit Politik të UÇK-së në Prishtinë ishte një vend shumë i rrezikshëm , Bajrush Behrami – Bali , me Shashivar Makollin – Qalin ishin thuaja kujdestarë aty. Tolerancën e kishte virtyt , nuk kishte urrejtje ndaj askujt ! Pas daljes sime nga burgu , 1990 , në supermarketin “ Vlora “ , biznes i familjes e që punonte 20 orë , Bajrushi ishte vizitor i rregulltë. Kishte shumë besim se liria nuk është larg por se ishte shumë i bindur se nuk ka liri pa sakrifikicë dhe pa gjak. Ishte mik dhe bashkëpunëtor i Bacës Ahmet Haxhiu , një patriot par exellance , i Qalit dhe i Ukshin Hotit. Rrallë shkruante por më inkurajonte  të shlkruaj. Kishte një rreth , jo fortë të gjerë të shokëve dhe miqve në Besianë që iu besonte dhe me ta bisedonte lirshëm . Me Xheladin Rekaliun i shkonte muhabeti fort sepse kishin koordinata të ngjashme kombëtare dhe politike. Asnjëherë nuk është larguar nga përkrahja ndaj Bacës Adem. Në atë kohë , të burgosurit politikë shqiptarë të Besianës në mesin e të cilëve si figura që asnjëherë nuk u komprometua e as korruptua ishte Bajrush Behrami – Bali , më shumë ishim të rrezikuar nga dega e LDK-së në Besianë se nga policia serbe. Menjëherë pasi dolëm nga burgu dhe filluam të konsolidoheshim , disa nga kryesia e LDK-së në Besianë që kishin urrejtje të papërshkruar ndaj Bacës Adem dhe të burgosurve politikë , përkrahës të Bacës , mbanin mbledhje ku thonin se ; “ për ne LDK-në , më të rrezikshëm janë të burgosurit politikë shqiptarë se Serbia ….”. Atëherë , të burgosurit politikë shqiptarë kishin më shumë ndikim se të gjithë të tjerët dhe disa në LDK-ë kishin frikë se do t’ua marrim pushtetin ndonëse as që e kishim një qëllim të tillë ! Bajrush Behramin – Balin e denoncuan shqiptarët , e torturuan shqiptarët që mendonin serbisht dhe flitnin shqip sikur që e dënuan shqiptarët e atij soji por se Bajrush Behrami – Bali kurrë nuk e humbi besimin te shqiptarët , tërë jetën ia kushtoi përpjekeve dhe luftës për liri për shqiptarët , fali edhe çka të tjerët nuk do të falnin sepse me shpirt dhe me mendje ishte artsist , veprimin e kishte prej artsisti prandaj nuk kishte urrejtje në zemrën e tij . Bajrush Behrami – Bali nuk u vlerësua për së gjalli mirëpo jeta dhe vepra e tij kombëtare , njerëzore dhe artistike e vendosi në Panteonin e figurave më të shquara të kombit shqiptar dhe , në kohën kur shqiptarët do ta kenë mundësinë ta shkruajnë historinë e vërtetë , Bajrush Behrami – Bali do të shndërrit si meteor në galaktikën shqiptare ! Së bashku me Adem Demaçin – Bacin dhe Shashivar Makollin – Qalin dhe yjet tjera të dëshmorëve të kombit !

23 shtator 2019  Prishtinë                                                                                             Behxhet Sh. SHALA – BAJGORA