Të thuash se në Kosovë nuk ka fanatizëm të llojeve e ngjyrave të ndryshme, është konstatim fare i paqëndrueshëm, pasi ai ekziston dhe njëra ndër arsyet e ekzistencës së tij është mbajtja në izolim nga pjesa e tjetër e botës demokratike, zhvillimi i pamjaftueshëm ekonomik dhe një element që ndërlidhet me konceptim sociopsikologjik se si një brez i percepton gjërat nisur nga pikëpamjet bardhë e zi, koncept ky nga ku buron fanatizmi politik.

Në Gjermaninë e paralufte u krijua një brez i ri i fanatikëve, i cili vepronte siç i pëlqente pa vrarë mendjen se veprimet miratohen nga prindërit e tyre. Edhe në Kosovë ekziston kjo tendencë kur nuk ka dëshirë për ndërlidhje brezore të veprimit.

Ky brez politikanësh tek kundërshtarët politik sheh brirë e bishta vetëm, dhe në këtë lojë madje kanë treguar aftësi për të rritur vëmendje. Brezi i tillë që dikur i konsideronim fëmijë të rritur por ca të lazdruar, sot kanë harruar se janë bërë burra e gra që më shumë duhet të kenë përgjegjshmëri për veprimet e deklarimet e tyre publike. Të vërtetat e pjesshme të tyre i kanë shndërruar në të vërteta absolute, duke i përsëritur ato për shumë vite, pa një reagim shoqëror.

Sot, edhe pse me shumë vonesë, ka tendencë për të dhënë kundërpërgjigjien, fanatikët vështirë e pranojnë, pasiqë janë mësuar me të vërtetat vetëm të tyre, tani të shndërruara në ideologji. Mendimtarët e konsiderojnë se fanatizmi është sëmundje ngjitëse dhe ilaçi i saj është vështirë të gjendet.

Konsiderojnë e humori është si përgjigje e duhur për të krijuar një paqe në kundërshti. Faza e fanatizmit kuptohet se gjendet në vetëdrejtësinë dhe në këtë rrugëtim, mjet të fuqishëm kanë banalitetin. Të dy këto elemente, ne si shoqëri i kemi parë. Pra, edhe vetëdrejtësinë edhe banalitetin në deklarime e veprime. T’i kritikosh sot për këto veprime, të tillët i kuptojnë si kundërshti ndaj çështjes kombëtare.

Në librin e tij “Si të kurosh një fanatik”, shkrimtari hebre Amos Oz, përshkruan bukur kohën e Jerusalemit të viteve të 40-ta të mbushur me fanatikë. Ai simbolikisht vlerëson se luga e çajit karshi katastrofës së zjarrit është më e mirë se arratia në këtë betejë ndaj fanatizmave.

Nëse të gjithë nga një lugë çaji me ujë derdhim në zjarr, gjithsesi është hap më i mirë sesa arratia nga ai. Konsideroj që politika në Kosovë duhet që nga faktori ndërkombëtar të qartësojë kërkesat për ta përmbyllur fazën e izolimit të vendit si mjet për rritje të fanatikëve.

Faktori ndërkombëtar, ngjajshëm sikur e potencon autori në libër, për këtë rajon duhet ta ketë Planin Marshall të Zhvillimit. Paqja me fanatikët fitohet shumë më lehtë kur Amerika, Japonia e Europa investojnë në zhvillimin e këtij rajoni. Shumë më i qëndrueshëm, më i lehtë e edhe më pak i kushtueshëm është ky financim sesa ai që me dhunë të synohet të shërohet fanatizmi.