Ditët e ardhshme mund të shohim një nga momentet më domethënëse dhe përcaktuese në marrëdhëniet midis NATO-s dhe Rusisë që nga shpërbërja e Bashkimit Sovjetik.

Kështu së paku vlerësohet në një analizë të mediumit prestigjioz CNN, sipas të cilit, të mërkurën, përfaqësuesit e NATO-s, 30 vendeve anëtare të saj dhe Federatës Ruse do të takohen në Bruksel, kryesisht për të diskutuar mbi vendosjen e fundit ushtarake të trupave ruse në kufirin midis Rusisë dhe Ukrainës.

Sipas mediumit në fjalë, përcjell Telegrafi, diplomatët amerikanë dhe rusë do të takohen në Gjenevë të hënën për të diskutuar gjithashtu për krizën.

Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken ka thënë se ka “dy rrugë” dhe se opsioni i “diplomacisë dhe de-përshkallëzimit” ishte një nga dy që SHBA-ja dhe komuniteti ndërkombëtar kishin përgatitur për Moskën përpara takimeve.

Blinken u takua me ministrin e Jashtëm rus Sergey Lavrov në Stokholm, Suedi, në dhjetor, mes shqetësimeve në rritje midis fuqive perëndimore se Rusia po kërkonte të pushtonte Ukrainën.

Përshkallëzimi i fundit i tensionit ka ngjallur frikën e një përsëritjeje të vitit 2014, kur Rusia aneksoi me forcë gadishullin e Detit të Zi të Krimesë dhe mbështeti separatistët në Ukrainën lindore, thuhet në analizën e CNN.

Ky akt, shkaktoi vite të tëra bisedash serioze në qarqet e politikave për rolin e Perëndimit dhe nëse ai ishte apo jo i aftë t’i rezistonte Rusisë.

Marrëdhëniet midis Perëndimit dhe Rusisë nuk u rimëkëmbën kurrë pas asaj pike – në vend të kësaj, pothuajse duke arritur nivelet më të ulëta të Luftës së Ftohtë.

Këshilli NATO-Rusi, i themeluar në vitin 2002 si një “ambient bisedash” për bashkëpunimin midis Perëndimit dhe Rusisë, nuk është takuar për më shumë se dy vjet.

Blinken tha të premten se mund të arrihet përparim gjatë bisedimeve diplomatike të javës së ardhshme midis zyrtarëve amerikanë, evropianë dhe rusë, por se duhej të ishte një “rrugë e dyanshme” me Rusinë që do të zvogëlonte agresionin e saj ndaj Ukrainës.

Ndërsa zyrtarë të shumtë të NATO-s i thanë CNN se, sipas tyre, fakti që Rusia më në fund ka pranuar të takohet është një lëshim i madh dhe një shenjë se diplomacia mund të çojë në një de-eskalim, ata janë gjithashtu të kujdesshëm.

Vetëm muajin e kaluar Moska publikoi dy projekt-marrëveshje që përshkruan kërkesat e saj për zbutjen e tensioneve në kufirin ukrainas.

Këto kërkesa përfshijnë kthimin e dislokimeve të NATO-s në Evropën Lindore deri në një moment në vitet 1990, që do të thotë se shumë vende fqinje me Rusinë dhe që ishin nën kontrollin e Bashkimit Sovjetik do të mbroheshin më pak nga aleanca.

Kjo, së bashku me një premtim që NATO të mos zgjerohet më tej në lindje, është një kërkesë e papranueshme dhe “jo-nisëse” nga perspektiva e NATO-s, vlerëson CNN, përcjell Telegrafi.

Pra, çfarë shpresojnë rusët?

Burimet e NATO-s thonë se kërkesat mund të jenë “qëllimisht qesharake për të detyruar një kthim prapa në gjëra të tilla si pranimi i anëtarëve të rinj të NATO-s, tërheqja e vendeve si Ukraina dhe Finlanda nga përzierja”, ose thjesht mund të jenë “një performancë që u lejon zyrtarëve rusë të thonë se u përpoqën të negociojnë për të justifikuar një përshkallëzim për qytetarët e tyre”.

Duke pasur parasysh jofleksibilitetin e të dyja palëve, cili është qëllimi i takimit?

Sipas zyrtarëve nga anëtarët më të zëshëm dhe më të vjetër të NATO-s, e mërkura është një mundësi për aleancën që të vendosë një pozicion të fortë dhe të unifikuar: nëse Rusia përshkallëzon tensionet, ajo do të përballet me “pasoja të rënda ekonomike. Ne do të përdorim mjete që nuk ishin vendosur në vitin 2014”.

Zyrtarët që folën për CNN nuk ishin të hapur për atë se cilat do të ishin ato mjete, sepse “vendosja e tyre do t’i jepte Rusisë mundësinë për t’u përgatitur për to, duke mposhtur qëllimin”, megjithatë është e drejtë të thuhet se ato do të ishin një përzierje sanksionesh të vështira ekonomike dhe madje më shumë NATO në pragun e Rusisë.

Sado e rrezikshme të jetë armiqësia perëndimore në provokimin e Putinit, mosveprimi mund të jetë edhe më i keq, konsideron analiza e CNN.

“Kapitullimi ndaj kërkesave të jashtme do ta bënte situatën e përgjithshme shumë më të rrezikshme, pasi thjesht do ta inkurajonte Kremlinin të vepronte në mënyrë agresive”, thotë Pasi Eronen, analist kërkimor në Qendrën Kërkimore të Studimeve të Konfliktit. “Për më tepër, Kina dhe revizionistët e tjerë po shikojnë reagimin ndaj një bixhozi të Kremlinit”.

Siç thuhet më tej, ajo që vihet re kur flitet me zyrtarë dhe ekspertë është ndjenja se Perëndimi është shumë më pak i frikësuar nga Rusia sesa ka qenë vitet e fundit.

Helmimet dhe vrasjet e shtetasve rusë në tokë të huaj, shtypja brutale dhe burgosja e kundërshtarëve politikë, ndërhyrja në zgjedhjet e huaja dhe aneksimi i Krimesë, të gjitha kanë pikturuar një imazh të Putinit si një udhëheqës i fortë, të cilit duhet t’ia kenë frikën.

Natyrisht, nëse jetoni në Rusi ose në një komb fqinj dhe e keni kundërshtuar Putinin, atëherë ai është një individ i frikshëm.

Megjithatë, agresioni i tij në rritje mund të jetë pjesërisht për shkak të fuqisë së tij të zvogëluar në fusha të tjera.

“Putini është një autokrat i moshuar, i fiksuar pas trashëgimisë së sundimit të tij dhe dështimit të Bashkimit Sovjetik”, thotë Eronen. “Rusia është shkatërruar nga Covid-19 dhe e ardhmja e ekonomisë së saj e eksportit të hidrokarbureve duket e zymtë”.

Kjo dobësi ekonomike është pjesa ku Perëndimi, nëse mbetet i bashkuar, mund të jetë në gjendje të detyrojë “dorëzimin” e Putinit.

“Vendi i tij ka një ekonomi afërsisht të njëjtë me Nju Jorkun. Nëse Perëndimi do të koordinonte siç duhet sanksionet ekonomike kundër tij dhe kundër biznesit rus pa frikë, ai do të vendosej në një qoshe shumë shpejt”, thotë Bill Browder, një financier i njohur me origjinë amerikane.

Ndërsa Perëndimi ka vendosur sanksione ndaj Rusisë në vitet e fundit për keqbërje të ndryshme të Kremlinit, është e drejtë të thuhet se ato mund të kishin shkuar më tej.

Kjo është pjesërisht arsyeja pse java e ardhshme është kaq e rëndësishme: nëse aleatët e NATO-s arrijnë të gjithë në të njëjtën anë, ajo mund të dërgojë mesazhin më të fortë të mundshëm në një moment kritik.

Ashtu si Putini përpiqet të shtyjë sërish fatin e tij, Perëndimi ka mundësinë të thotë në një mjedis zyrtar diplomatik se i ka mbaruar durimi, vë në pah analiza e CNN, përcjell Telegrafi.

Për të bërë çdo sanksion të ri më efektiv se përpjekjet e mëparshme për të ndëshkuar Rusinë, Perëndimi duhet të jetë i përgatitur të vuajë pak dhimbje. Në të kaluarën, ajo ka shmangur synimin e borxhit sovran rus dhe tregtisë së energjisë.

Sipas Richard Connolly, bashkëpunëtor në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara, “rritja e kostove të të bërit biznes për firmat ruse, qoftë duke kufizuar aksesin në kapital, qoftë nga kufizimet për aksesin në teknologji”, mund të ketë një ndikim më të madh në ekonominë ruse dhe në rrethin e ngushtë të Putinit sesa të shënjestrojë individët, sepse “shumica e biznesit kritik rus është në një farë mënyre i lidhur me Kremlinin”.

Ai thotë gjithashtu se “vendosja e sanksioneve dytësore ndaj atyre që tregtojnë me Rusinë” në gjëra të tilla si energjia, armët dhe mallrat strategjike mund të shkaktojë nivele të ngjashme të dëmit që sanksionet dytësore i kanë shkaktuar Iranit.

Sa i përket çështjes më të mprehtë të fuqisë së fortë tradicionale dhe zgjerimit të mundshëm të NATO-s, disa besojnë se aleatët kanë arsye të ndihen të fortë kur takohen me rusët të mërkurën.

“Ne duhet të bashkojmë forcat dhe të mos kemi frikë. Putini ka frikë – jo ne. Ai ka frikë nga populli i tij, ka frikë nga zgjedhjet demokratike”, thotë Rasa Jukneviqienė, ish-ministre e mbrojtjes e Lituanisë.

Ajo beson se tani është koha për të përshpejtuar anëtarësimin e Ukrainës në NATO.

“Evropa nuk mund të kthehet në kohën e Hitlerit dhe Stalinit, kur kombet u ndanë. Ukrainasit, jo Kremlini, duhet të vendosin se cila do të jetë e ardhmja e Ukrainës. Suksesi i Ukrainës do të ishte ilaçi më i mirë kundër Kremlinit. Ata kanë frikë nga kjo më së shumti”, shton ajo.

Natyrisht, bisedimet javën e ardhshme do të jenë të tensionuara dhe zgjidhja e krizës ukrainase nuk do të jetë e lehtë.

Putini mund të jetë më i rrezikshmi “kur të vendoset në një cep”, thonë vëzhguesit, dhe ai aktualisht po përballet me kriza të shumta të politikës së jashtme pasi trupat ruse u vendosën në Kazakistanin fqinj për të shuar trazirat pas protestave të dhunshme antiqeveritare.

Një temë kryesore gjatë viteve të fundit ka qenë Putini që ndërmerr disa hapa – në Afganistan e Siri – duke përdorur çdo fuqi që ka për të forcuar reputacionin e tij si një udhëheqës i fuqishëm.

Dhe siç pranuan shumë zyrtarë të NATO-s, Putini kujdeset për Ukrainën shumë më tepër se shumë në Perëndim dhe do të ketë durim të pakufishëm për të marrë atë që dëshiron nëse ndjen dobësi.

Në fund të analizës thuhet se Perëndimi do të hyjë në javën e ardhshme me aq shumë përparësi strategjike ndaj Rusisë, saqë në letër duhet të jetë relativisht e lehtë të detyrosh Putinin drejt uljes së tensionit në lindje të Evropës.

Megjithatë, Putini nuk ka qëndruar në pushtet për më shumë se 20 vjet pa asnjë arsye.

Andaj, nëse Perëndimi dëshiron të përdorë me sukses pozicionin e tij në këtë moment kritik dhe ta zvogëlojë Putinin në madhësi, uniteti i tij duhet të jetë i pathyeshëm.

Një përsëritje e gabimeve të vitit 2014 mund të krijojë një version edhe më të rrezikshëm të liderit rus nëse ai është në gjendje të “mund” aleancën më të fuqishme në tokë.