Kryesia e Akademisë së Shkencave dhe e Arteve e Kosovës (AShAK) është shprehur shumë e shqetësuar “për gjendjen e rëndë” në arsimin e Kosovës në të gjitha nivelet.

Në një komunikatë dërguar mediave, AShAK tha se para më shumë se dy vjetësh hartoi një platformë, me anë të së cilës u përpoq të tërhiqte vëmendjen për gjendjen jo të mirë në arsim, në mësimdhënie dhe në mësimnxënie.

E tani, institucioni më i lartë i shkencës në vend, tha se “ashtu sikundër pritej, testi i PISA-s nxori në sipërfaqe një vlerësim jo pozitiv për gjendjen e arsimit në Kosovë”.

“Të gjithë në një mënyrë ishim të vetëdijshëm se kjo do të ndodhte, se situatën në arsim e kemi alarmante, vetëm se ne nuk duam të kuptojmë se, në një mënyrë ose në një tjetër, të gjithë jemi përgjegjës për një gjendje të këtillë: shoqëria dhe shteti; çdo organizëm shoqëror; të gjithë segmentet e tij; vetë sistemi arsimor, nxënësit, arsimtarët, prindërit, institucionet vendimmarrës dhe ligjzbatuese. Në emër të një demokracie të keqkuptuar, ne e kemi liberalizuar shkollën aq shumë, sa që sistemin arsimor e kemi bërë kaotik dhe e kemi kthyer në “ndërmarrje vullnetare”, me mundësi ndërhyrjesh nga të gjitha anët, duke harruar se sistemi arsimor është konvencional dhe se shkolla është detyrim”, tha AShAK.

Lidhur me këtë situatë, Kryesia e AShAK ka identifikuar masat emergjente që thotë se duhet të ndërmerren në sistemin arsimor të Kosovës.

E para, thotë Akademie, sistemi arsimor i Kosovës duhet të jetë unik dhe i pandarë në nivele të ndryshme të qeverisjes. “Shteti me institucionet e tij qendrore duhet të marrin në dorë shkollën me të gjitha segmentet e saj, sepse decentralizimi i keqpërdorur është pararendje për kaos, anarki dhe shthurje. Kjo kërkon një ndryshim substancial në Ligjin për shkollimin parauniversitar”.

Si pikë e dytë, AShAK thotë se sistemi shkollor duhet të depolitizohet në tërësinë e tij, sepse “politizimi i shkollës është faktori kryesor që ka shkaktuar kaosin në shkollë dhe në të gjitha nivelet e arsimit”.

“Fajtorë për këtë gjendje janë njësoj, si pozita si opozita, sepse opozita e sotme ishte pozitë e djeshme dhe anasjelltas, në një kohë që degradimi i shkollës është një proces që ka zgjatur gjatë gjithë kësaj periudhe”, tha në këtë reagim Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës.

E treta, sipas AShAK, është organizimi sindikal i mësuesve dhe arsimtarëve i cili thotë se duhet “urgjentisht të depolitizohet dhe të mos jetë vendimmarrës në procesin arsimor”.

“Sindikatat dhe këshillat e prindërve nuk mund të marrin vendime që bien ndesh me ligjin”, thotë AShAK.

Si pikë e katërt, AShAK konsideron se në asnjë sistem shkollor, në këtë fazë që gjendet Kosova, nuk mund të bëhet aq relativ dhe i parëndësishëm vijimi dhe vlerësimi (nota). “Vijimi është përgjegjësi e prindërve në rend të parë, të cilët, me një lehtësi të madhe i privojnë fëmijët e tyre nga shkolla, duke i hequr nga procesi mësimor me orë dhe me ditë të tëra. Më anë tjetër, vlerësimi (nota) duhet të kthehet me krejt peshën e tij në shkollë dhe në sistemin arsimor”.

AShAK thotë se e pesta është që procesi edukativ si segment i rëndësishëm i shkollës duhet të jetë më rigoroz dhe më substancial. “Në shkollat tona është futur delikuenca dhe kriminaliteti. Me këtë problematikë duhet të merren të gjitha institucionet e shtetit dhe organet e rendit”.

“E gjashta, statusi i mësuesit dhe arsimtarit duhet të ndryshojë urgjentisht. Ata duhet të vlerësohen për punën e tyre, por para së gjithash duhet të aftësohen profesionalisht dhe të rindërtojnë figurën e tyre. Ata duhet t’i nënshtrohen licencimit dhe proceseve të tjera që lidhen me aftësitë e mësimdhënies, performancën dhe meritokracinë. Mësimdhënësit që dëshmojnë aftësi dhe përkushtim, duhet të diferencohen edhe në pikëpamje financiare”.

“E shtata, niveli qendror i institucioneve arsimore duhet të shtojnë ekipet e kontrollit dhe të inspektimit nëpër të gjitha shkollat e vendit, për të vlerësuar nivelin e mësimdhënies dhe të mësimnxënies, duke identifikuar përgjegjësit e dështimeve dhe duke i ndëshkuar ata”.

“E teta, niveli qendror i institucioneve arsimore, me germë dhe me normë, po ashtu ka detyrimin për të përcjellë nivelin e mësimdhënies dhe të mësimnxënies edhe në të gjitha shkallët e arsimit privat në mbarë territorin e shtetit të Kosovës”.

Dhe e nënta, AShAK thotë se duhet të fillojë urgjentisht digjitalizimi i shkollës, i cili duhet të ndryshojë metodën e mësimit, së pari duke pajisur shkollat me internet dhe secilin mësimdhënës me kompjuter dhe, së dyti, duke i aftësuar ata në krijimin e një sistemi komunikimi shkollë-prindër-nxënës. “Faza e dytë e digjitalizimit do të nënkuptonte pajisjen e të gjitha mësonjëtoreve me kompjuter për secilin nxënës”, tha Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, mes tjerash.

Dhe në fund, AShAK tha se si shoqëri “ne kemi nevojë që përfundimisht ta kthejmë vëmendjen te shkolla dhe arsimi”.

“Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, duke qenë se shumica e anëtarëve të saj kanë qenë të përfshirë për një kohë të gjatë në të gjitha nivelet e arsimit, shpreh gatishmërinë e saj të japë kontribut për tejkalimin e kësaj situate në shkollën tonë kombëtare”, përfundoi AShAK.