Në kontekstin e tensioneve të larta në Mesdheun lindor dhe rrahjen e daulleve të luftës në Ankara dhe Athinë, Presidenti i SHBA Donald Trump u detyrua të flasë me udhëheqësit turq dhe grekë, megjithëse kishte një orar të ngjeshur gjatë Kongresit Kombëtar Republikan disa ditë më parë, duke kërkuar nga dy palët për t’u pajtuar.

Në Uashington, po bëhen pyetje të ligjshme në lidhje me rajonin lindor të Mesdheut dhe nëse mund t’i rezistojë tensioneve të reja dhe luftës, duke pasur parasysh ndërlikimin e situatës dhe ndërthurjen e interesave strategjikë, të cilat ndonjëherë bien ndesh me interesat amerikane.

Uashingtoni ende nuk është përfshirë fuqimisht në krizën përshkallëzuese, pasi shumë analistë amerikanë besojnë se Shtetet e Bashkuara i kanë dhënë udhëheqjen Gjermanisë, vendit më të fuqishëm të Evropës, për të ndërmjetësuar midis dy anëtarëve të NATO-s.

Konflikti do të ishte një katastrofë për Shtetet e Bashkuara

Nga ana tjetër, Ministria e Mbrojtjes e SHBA-së ka shprehur shqetësim mbi vendosjen ushtarake franceze në Mesdheun lindor, e cila vjen në mbështetje të Greqisë në kundërshtimin e lëvizjeve të Turqisë.

Revista amerikane Time botoi një raport duke thënë se lufta në Mesdheun lindor midis Greqisë dhe Turqisë, dy anëtare të NATO-s, do të ishte një katastrofë për Shtetet e Bashkuara.

Howard Eisenstadt, një ekspert për çështjet turke nga Projekti për Demokracinë në Lindjen e Mesme (POMED) me qendër në Uashington, beson se disa sinjale kontradiktore po vijnë nga Uashingtoni, por që thelbi i pozicionit amerikan është se interesi kryesor i SHBA qëndron në zgjidhjen paqësore të konfliktit.

Ai tha se Uashingtoni është i vetëdijshëm se duhet të komunikojë me palët në konflikt dhe të kuptojë interesat turke dhe drejtuesit e tyre.

Uashingtoni, ndërkohë, ka lëshuar deklarata mbështetjeje për Qipron, të cilat “bazohen kryesisht në forcën dhe ligjshmërinë e pretendimit ligjor të Qipros”.

Kur bëhet fjalë për dëshirën e administratës Trump për të mos ndërhyrë në konflikt, Eisenstadt beson se nga ky reagim mund të arrihet në përfundimin se Amerika nuk është e përfshirë në konflikt në një masë të madhe.

Nën një administratë tjetër, Uashingtoni mund të fillojë dhe të luajë një rol më të drejtpërdrejtë në ndërmjetësimin midis të dy palëve për të arritur një marrëveshje.

David de Roche, një profesor në Universitetin e Mbrojtjes Kombëtare, i cili është financuar nga Departamenti i Mbrojtjes i SHBA, ra dakord me mendimin e mëparshëm dhe paralajmëroi për pasojat e konfliktit ushtarak, nga i cili askush nuk përfiton.

Një seri problemesh që duhen zgjidhur

Roche tha se Uashingtoni është thellësisht i shqetësuar për mundësinë e një konflikti midis dy anëtarëve të NATO-s dhe ajo që përkeqëson më tej çështjen është forcimi i pranisë ushtarake franceze, në mbështetje të palës greke, dhe kështu konflikti do të përfshinte tre anëtarë të NATO-s.

Ai paralajmëroi palët në konflikt të mos binin në grackën e një konfrontimi ushtarak, në të cilin asnjëra palë nuk mund të dalë fituese pa shkaktuar humbje të mëdha në interesat e sigurisë së NATO-s dhe interesat e sigurisë perëndimore.

Roche vuri në dukje se Uashingtoni nuk ishte i kënaqur me lëvizjet e Turqisë ose Greqisë në Mesdheun lindor, duke thënë se Turqia e konsideronte Uashingtonin një aleat të besueshëm, të cilin mund ta mbështeste.

Meqenëse Rexhep Taip Erdogan konsolidoi pushtetin, ai shihet si një seri problemesh që duhen adresuar.

Por kjo nuk do të thotë që Shtetet e Bashkuara janë në anën e Greqisë, shton Roche, dhe qasja e përgjithshme politike duket se synon të shpresojë se nuk do të ketë një përshkallëzim të konfliktit greko-turk, duke pritur për zgjedhjet dhe më pas të vendoset se çfarë duhet bërë.

Uashingtoni nuk dëshiron një përplasje të dy forcave ushtarake që janë anëtare të një aleance ushtarake të kontrolluar nga SHBA dhe nuk dëshiron të shohë dy ushtri që përdorin të njëjtët aeroplanë F-16 në një konflikt ushtarak me njëri-tjetrin.

Izraeli, Libani, dy qeveri në Qipro

Interesi më i madh për Uashington është nevoja për të ruajtur NATO-n, tha Roch.

Shumë në administratën e Trump shpresojnë që shfrytëzimi i fushave të energjisë në Mesdheun lindor do të çojë në krijimin e marrëdhënieve bashkëpunuese midis të gjitha vendeve në rajon, duke përfshirë Izraelin dhe Libanin, dhe dy qeverive në Qipro.

Por konkurrenca për kontrollin e detit duket se po përkeqëson tensionet ekzistuese për momentin, dhe paradoksalisht, e gjithë kjo po vjen në një kohë kur çmimet e naftës dhe gazit janë duke parë një rënie relative.

Eisenstadt tha se në këtë rast, shqetësimi kryesor i Shteteve të Bashkuara është të shmangin një krizë të vërtetë dhe është e qartë se ekziston një rrezik i madh në llogaritjet e palëve në konflikt.

Ai beson se mungesa e një roli të SHBA në konfliktin e rrezikshëm midis dy aleatëve të NATO-s është një mister, veçanërisht pasi rajoni është plot me interesa jetësore dhe të ndërthurura midis palëve të rëndësishme për Uashingtonin.