Komisionerja e Lartë e BE-së për Teknologjinë dhe Ekonominë Dixhitale flet për gazetën “Shekulli”. Ajo thekson rëndësinë që ka procesi i Roaming për vendet e Ballkanit Perëndimor dhe përfitimet që do të kenë vetë këto shtete dhe Bashkimi Evropian

Erjon Dervishi

Komisionerja për Ekonominë dhe Shoqërinë Digjitale, Mariya Gabriel ishte dje, në Beograd për të marrë pjesë në e  Samitin e dytë Dixhital të Ballkanit Perëndimor. Komisionerja mbajti një fjalim kryesor në sesionin e hapjes dhe mori pjesë në ceremoninë e nënshkrimit të Marrëveshjes Rajonal Roaming, e cila ishte pjesë e Axhendës Digjitale për Ballkanin Perëndimor, të paraqitur vitin e kaluar në Maj, e cila filloi zyrtarisht në qershor 2018. Komisionerja Gabriel tha pas nënshkrimit në ceremoni: “Jam shumë e kënaqur të shoh që Partnerët e Ballkanit Perëndimor kanë arritur një marrëveshje për të ulur kostot e roamingut në rajon. Ne kemi mbështetur plotësisht këtë proces të lehtësuar nga Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal. Kjo nuk është e jona, është marrëveshja e partnerëve të Ballkanit Perëndimor, i cili do të sjellë përfitime të konsiderueshme për qytetarët dhe bizneset në rajon. Ky nënshkrim është një demonstrim solid i vullnetit të fortë politik drejt arritjes së një integrimi të fuqishëm digjital rajonal. Kjo do të sjellë Partnerët e Ballkanit Perëndimor një hap më afër angazhimit të zgjeruar me BE-në”. Samiti Digjital i Ballkanit Perëndimor i këtij viti i kushtohet aftësive digjitale, rrjeteve, lidhjes, besimit dhe sigurisë të ekonomisë digjitale, si dhe shoqërisë. Mariya Gabriel në intervistën dhënë për gazetën “Shekulli”, është entuziaste për arritjen e saj dhe të Komisionit Evropian.

Cila është arsyeja pse roaming mund të shfuqizohet nga vendet e Ballkanit Perëndimor?

Ka shumë arsye pse ne jemi angazhuar në një proces të reduktimit të tarifave roaming në Ballkanin Perëndimor. Së pari, ju duhet ta shihni atë si pjesë të ambicies më të gjerë të vendeve në rajon dhe BE-së, për të bashkëpunuar më ngushtë në çështjet digjitale dhe në veçanti për të lidhur politikat të vendeve të Ballkanit Perëndimor me ato të BE. Kjo është një udhë paralele me tjetrën me synim zvogëlimin e tarifave të roamingut midis Ballkanit Perëndimor. Në të vërtetë, ka pasur një marrëveshje për roaming rajonale ndërmjet katër partnerëve (Serbi, Maqedonia e Veriut, Bosnje-Hercegovina dhe Mali i Zi) që nga viti 2014 dhe ne kemi lehtësuar procesin për të dalë me një marrëveshje të re të roamingut rajonal, duke përfshirë të gjashtë partnerët. Ne shpresojmë të jemi në gjendje që kjo rrugë e dytë të përfundojë javën e ardhshme në Beograd me nënshkrimin e RRA (Roaming Regional Agreement) të re në nivel politik. Kjo do të ishte një rezultat i madh i vullnetit politik të partnerëve në rajon që të punojnë së bashku për të mirën e qytetarëve të tyre dhe të tregojnë angazhimin e tyre absolut për të punuar ngushtë me fqinjët e tyre në BE, për të lidhur politikat dhe për të mësuar nga përvojat e tyre. Mendoj se është e rëndësishme gjithashtu të theksohet se u deshën 10 vjet që BE të futet në këtë rajon si në shtëpi – dhe se ambicia e vendeve të Ballkanit Perëndimor është të bëjë të njëjtën gjë në vetëm dy vjet e gjysmë. Kjo sepse ata mund të shohin nga përvoja e BE-së që heqja e këtyre tarifave sjell përfitime dhe kursime reale dhe të menjëhershme për të gjithë qytetarët dhe bizneset. Mendoj se është e qartë se përvoja e kalimit të këtij procesi në BE do të jetë e paçmueshme edhe për rajonin tuaj. Duhej të siguronim që kompanitë e telekomit të kishin një ambient të qëndrueshëm për investimet e tyre, me korniza ligjore të qarta dhe të harmonizuara – dhe kjo do të jetë e njëjtë në Ballkanin Perëndimor.

Çfarë do të pritet pas kësaj situate?

Siç e përmenda, përvoja jonë në BE është se përfitimet e roam-like-at-home janë të dyja të menjëhershme dhe të qarta – me të vërtetë e bën përdorimin e telefonit tuaj celular për thirrje dhe të dhëna jashtë vendit kaq shumë më të lirë dhe më të thjeshtë. Pra, ju duhet të prisni me të vërtetë të shihni një rritje në thirrjet celulare dhe të konsumit të të dhënave, tashmë që tarifat fillojnë të zbresin. Kjo me siguri ka qenë përvoja jonë në BE. Të dhënat më të fundit tregojnë se në mes të tremujorit të tretë të vitit 2017 dhe të njëjtës periudhë të vitit 2018, trafiku i përgjithshëm i të dhënave roaming është më shumë se dyfishuar – dhe kjo është një rritje e dhjetëfishtë e vëllimeve të të dhënave roaming kundrejt niveleve të para-roam-si-at-home. Përdorimi i roamingut të të dhënave po rritet shumë më shpejt se nivelet e brendshme: nivelet e konsumit të roamingut të të dhënave në këto muaj u rritën me 83%, krahasuar me 48% të rritjes së konsumit të të dhënave në vend. Nuk është vetëm roamingu i të dhënave që po rritet: konsumi i thirrjeve nga udhëtarët brenda BE-së u rrit me mbi 20% gjatë kësaj periudhe, dhe ngarkesë e SMS-ve me gati 8%. Nga këto shifra është e qartë se konsumatorët dhe bizneset e BE-së kanë përqafuar plotësisht parimin që qëndron prapa roam-like-at-home dhe se ne kemi pasur absolutisht të drejtën për të nxitur që kjo të ndodhë – edhe sikur të na duhen dhjetë vjet për të përfunduar. Nuk ka absolutisht asnjë arsye pse ritmet e ngjashme të rritjes nuk duhet të shihen edhe në Ballkanin Perëndimor, pasi marrëveshja juaj roaming rajonale të jetë vendosur. Është e rëndësishme të theksojmë këtu se ka ende një çështje tjetër për t’u trajtuar: si të ulësh tarifat roaming mes rajonit të Ballkanit Perëndimor dhe fqinjëve të BE-së. Kjo do të jetë pjesa e fundit e enigmës që do të vendoset, pasi marrëveshja juaj rajonale të hyjë në fuqi plotësisht në vitin 2021, por kjo nuk do të ndodhë brenda natës. Megjithatë, vullneti politik është atje, në të dyja anët, për të lidhur politikat dhe ambiciet në roaming dhe në shumë çështje të tjera, kështu që unë jam e bindur se ai do të bëhet realitet për të gjithë në të dyja rajonet.

Si e shihni funksionin e teknologjisë në Ballkanin Perëndimor?

Gjëja e parë që vë në dukje unë mendoj se ka shumë më shumë çështje në vazhdim e sipër se sa vetëm roaming! Vitin e kaluar kemi nënshkruar një Axhendë Dixhitale për Ballkanin Perëndimor në Sofje që do të shohë Bashkim6in Evropian dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor të bashkëpunojnë në një gamë të gjerë çështjesh dixhitale, duke harmonizuar politikat tuaja me ato të BE-së dhe duke u përgatitur për anëtarësimin eventual në BE. Afërsia e dy rajoneve do të thotë se qytetarët në të dy vendet mund të përfitojnë nga bashkëpunimi më i ngushtë. Axhenda digjitale fokusohet tek çdo gjë, nga infrastruktura me brez të gjerë, modernizimi i sektorit publik dhe digjitalizimi i industrisë, deri te aftësitë dixhitale dhe siguria kibernetike. Në të gjitha këto fusha, ne kemi zhvilluar politika dhe strategji efektive në BE gjatë viteve të fundit, si pjesë e krijimit të një Tregu të Vetëm Dixhital. Ashtu si me roaming, këto përvoja dhe qasje mund të jenë shumë të dobishme për rajonin e Ballkanit Perëndimor, ndërsa ju nënshtrohen të njëjtit transformim dixhital. Masat dhe angazhimi efektiv do të ndihmojnë në sjelljen e përfitimeve konkrete dhe do t’ju ndihmojnë të arrini suksesin tuaj në transformimin dixhital. Por kjo ka të bëjë me përvojat dhe njohuritë e përbashkëta. Ekziston gjithashtu një mbështetje reale financiare nga BE për digjitalizimin e Ballkanit Perëndimor: 30 milion euro është në dispozicion për shembull për investime në broadband përmes Kornizës Investuese të Ballkanit Perëndimor (WBIF). Dhe tashmë ka shumë iniciativa dhe programe ku ne jemi duke i shoqëruar partnerët tanë në Ballkanin Perëndimor – në çdo gjë, për zhvillimin e rrjeteve të përkushtuara fillestare për Ballkanin Perëndimor të cilat filloi punën vitin e kaluar në Sofje dhe që ishte e pranishme përsëri në Samitin e Parë të Evropës në Rumani, kohët e fundit. Prandaj, është me të vërtetë një program gjithëpërfshirës për ndarjen e përvojave, sigurimin e mbështetjes financiare dhe rritjen e bashkëpunimit që mendoj se do të mbështesë plotësisht transformimin digjital të Ballkanit Perëndimor.