Një nga detyrat e filozofisë që nga koha e Sokratit, ishte se si ta instruktonte dhe drejtonte njeriun që ta njoh vetveten. Jo përkujdesja për gjërat e jashtme, por përkushtimi mendor për shpirtin dhe veten, si dhe thirrja për të vepruar në pajtim me zërin e brendshëm, e jo konform traditave, zakoneve dhe opinioneneve të çasitit e ka formuar idealin e kësaj tradite. Dhe si e tillë ajo ka mbetur persistente për gjatë gjithë historisë së filozofisë.

Mbase filozofia e Hegelit shënon kulmin e këtij rrugëtimi. Subjekti i fenomenologjisë së tij nuk është asgjë tjetër pos një kthim në fund te vetvetja, pas një bredhje tragjike. Në këtë shtegtim ky subjekt fillimisht beson se mund ta gjejë satisfaksionin për vete në idealet e jetës kalorsiake, në kënaqësitë e jetës hedoniste, pafajsinë e shpirtit të bukur, apo ligjet e zemrës. Por në secilën prej ketyre modeleve përkundër besimit fillestar, ky subjekt në fund e gjenë deshpërimin, për shkak të zbratëzisë që ia krijojnë këto gjendje. Dhe se të vërtetën e plotë për veteveten ai e siguron vetëm në tempullin “njohjes absolute”.

Prandaj, lirisht mund të themi se libri “Fenomenologjia e Frymës” përbën një përpjekje madhështore për t’i zëvendësuar të gjithë tempujt tjerë paraprak të qiellit dhe tokës me atë triumfit përfundimtar të filozofisë, si e vetmja shpresë për t’ia mundësuar njeriut që ta gjejë veten brenda kësaj mbretërie, e jo me në format e së kaluarës që e mbanin atë të tjetërsuar nga vetvetja.

Mirëpo, me shembjen e kesaj tradite, sikur se me promovimin e “vdekjes së Zotit” nga Niçe, apo me fundin e metafizikës, thuajse njeriu e humbi edhe rrugën e këtij kërkimi për veten. Me desublimimin e frymës atij nuk i mbeti asnjë horizont tjetër pos shkrirjes së tij të plotë me masat.

Mirëpo, për Martin Haideggerin shtegdaljen nga ky horizont zymtor duhet ta kërkojmë në modelin e jetës autentike. Jane të njohura dy nocionet e tij sikur se; Eigentlichikeit (autenticiteti) dhe Uneigentlichkeit (jo autenticiteti) në veprën “Sein und Zeit”. Sipas këtij filozofi, njeriu është i hedhur në botë. Po ashtu ai nuk mund të jetoj i izoluar as nga qeniet tjera njerëzore, por as nga gjërat tjera, mirëpo të shumtën e kohës ai e humb sensin e vetvetes. Bëhet, sillet dhe vepron vetëm si ata. Vetja e tij është vetja e tyre (they-self).

Dhe për këtë mendimtar një nga rrugët që na shpie drejt kësaj jete jo autentike është fakti se ne jemi qenie që qënesojmë kah vdekja. Kurse shumë njerëz tentojnë që ta injorojnë fundin e pashmangshëm të tyre. Prandaj, ata zhyten edhe më shumë në botë, jetojnë sipas pritjeve që të tjerët kanë për ta, thjesht blejnë edhe më shumë gjëra me shpresën që ta hutojnë vetveten nga ankthi se ata do të vdesin

Por kjo rrugë nuk është e duhura, sipas mendimtarit gjerman. Sepse, në këtë mënyre njerëzit largohen dhe me shumë nga vetvetja. Ngase nuk e kuptojnë se nuk kanë asgjë më afër se sa vdekja, pavarsisht se kur mund të ndodh ajo. Prandaj, sipas tij, ballafaqimi me faktin se një ditë ne do vdesin dhe se askush nuk do ta bëjë këtë “punë” për ne, askush nuk do ta zë vendin tonë në këtë drejtim, është hapi parë dhe vendimtar, që na shpie drejt jetës autentike. Ngase, dikush thote Haideggeri, mund të na zëvendësojë në punën që nuk na punohet, apo veprimtarinë që nuk na pëlqen, por askush në fund nuk do të vdes për ne. Kjo është “detyra” që secili kemi për ta bërë për vetveten. Atë nuk mund t’ia delegojmë askujt tjetër.

E, të jetuarit me këtë ankth, e këtu duhet dalluar nocionin e ankthit nga ai i frikës, është rruga që na çliron nga tirania e “they-self”. Dhe i hap mundësitë e jetës autentike dhe të lirisë për t’u bërë vetvetja.