Me arsyetimin se duhet shikuar drejt së ardhmes dhe se duhet përfunduar mosmarrëveshjet e trashëguara nga e kaluara, kryeministri malazez, Dritan Abazoviq, vuri nënshkrimin e tij në një dokument bashkëpunimi të quajtur Marrëveshja Themelore me Patriarkun e Kishës Ortodokse Serbe, Porfirije.

Tentimi për të përfunduar një të konfliktit të gjatë mes autoriteteve të Malit të Zi të pavarur dhe Kishës Ortodokse Serbe solli një debat të nxehtë në opinion publik malazez – kësaj radhe kundër Abazoviqit, i cili nënshkrimin e marrëveshjes e bëri pa media dhe pa paralajmërim.

Por opozita e udhëhequr nga Partia Socialiste Demokratike (DPS) e presidentit Milo Gjukanoviq nisi një iniciativë për një votë mosbesimi ndaj qeverisë. Tanimë në horizont janë zgjedhjet e reja dhe qeverisja e Abazoviqit mund të jetë jetëshkurtër.

Për shqiptarin Abazoviq, që studioi në Bosnjë dhe që tashmë po akuzohet si “serbomadh”, ka shkruar një profil gazeta kroate “Jutarnji”, e cila e përshkruan ngritjen politike të tij, transmeton Gazeta Express.

Marrëveshja mes Dritan Abazoviqit dhe Patriarkut Porfiri ishte krijuar për t’i dhënë fund krizës që filloi me ligjin për komunitetet fetare të miratuar nga Qeveria e DPS-së në vitin 2019. Me atë ligj, Gjukanoviq donte t’i merrte pronën e kishës malazeze nga duart e KPS-së dhe t’ia kthente ndaj shtetit malazez. Ligji i miratuar në fund të dhjetorit 2019 parashikon kthimin e të gjithë pronave që i janë ndarë Kishës Ortodokse Serbe së pas vitit 1918. Kisha Ortodokse Serbe do të mbante vetëm ato objekte për të cilat ka dëshmi pronësie, të cilat datojnë para vitit 1918 dhe pjesa tjetër do t’i dorëzohej Kishës Ortodokse Malazeze.

Ngritja e Abazoviqit

Kjo shkaktoi një sërë protestash të mëdha të udhëhequra nga zyrtarë të Kishës Ortodokse Serbe dhe politikanë pro-serbë. Protestat zgjatën gjatë gjithë pandemisë dhe çuan në ngritjen e Zdravko Krivokapiq, një profesor universiteti që shpejt u bë kryeministri i Malit të Zi. Në qeverinë e Krivokapiqit postin e nënkryetarit e mbante Dritan Abazoviq. Qeveria e Krivokapiqit u rrëzua nga Abazoviq dhe anëtarë të tjerë të koalicionit në shkurt, duke përmendur dështimin e Krivokapiqit në reformat jetike dhe rrugën e vendit drejt anëtarësimit në BE si arsyen kryesore.

Dritan Abazoviq ka lindur në vitin 1985 në Ulqin në një familje shqiptare, është diplomuar dhe doktoruar në shkenca politike në Sarajevë. Ai është një nga themeluesit e partisë politike social-liberale “Mali i Zi Pozitiv” në vitin 2012, ndërsa që nga ai vit është përfaqësues i tyre në Parlamentin e Malit të Zi. Ai është një nga themeluesit dhe që nga viti 2017 ështëkryetar i Lëvizjes Qytetare URA. Ai iu bashkua qeverisë së Krivokapiqit në vitin 2020 si nënkryetar dhe që nga prilli i këtij viti është kryeministër i Malit të Zi. Pakkush mund ta parashikonte se do të bëhej kryeministër, si kryetar i një partie të vogël civile, me kombësi shqiptare, lindur në Ulqin, doktor i shkencave politike. Ai nuk ishte pjesë e një organizate të fortë dhe të vendosur politike që do ta çonte në krye të politikës. Nuk dihet se ai kishte dikë që do ta ndihmonin të zinte një nga postet më të larta në vend.

“Eksponent i politikës së Serbisë së Madhe”

Në 27 vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë, një muaj më parë, ai deklaroi se në Srebrenicë nuk është bërë gjenocid ndaj boshnjakëve, por ndaj njerëzve. Kjo deklaratë u prit me indinjatë nga familjarët e viktimave, të cilët menjëherë kërkuan që Abazoviq të kërkojë falje, ndërsa opinioni në Bosnje dhe Hercegovinë, si dhe në Mal të Zi, reagoi ashpër. Deklarata e tij bie ndesh me vendimet e gjykatave të Hagës, sipas të cilave forcat serbe në Srebrenicë vranë boshnjakë, përkatësisht myslimanë, pikërisht sepse donin ta shfarosnin atë komunitet shoqëror.

Zyrtarë të shumtë në Mal të Zi u distancuan nga deklarata e Abazoviqit dhe presidenti Milo Gjukanoviq tha në një intervistë për RTCG se politika e Serbisë së Madhe përmes Abazoviq ishte e pranishme në vetë përkujtimin e viktimave të gjenocidit në Srebrenicë. Abazoviq më në fund kërkoi falje dhe tërhoqi deklaratën e tij.

Me rastin e përvjetorit të operacionit Oluja të Kroacisë, i cili u zhvillua kundër regjimit të Millosheviqit, partia e Abazoviqit lëshoi ​​një deklaratë në të cilën e quajti “krim” operacionin, ku politika zyrtare malazeze edhe një herë bëri një largim nga qëndrimet e mëparshme.

Publiku malazez sheh një lidhje shtesë mes Abazoviqit dhe Beogradit në informacionin se vëllai i tij Xhihan do të hapë një poliklinikë në kryeqytetin serb së bashku me Milica Gjurgiqin, partneren e kryeministres atje, Ana Bërnabiq.

Mbështetja e forcave pro-ruse

Abazoviq tani është në pritje të seancës së Kuvendit të Malit të Zi më 19 gusht, ku do të diskutohet për nismën e opozitës për mosbesimin e qeverisë. Qeverisë së Abazoviçit i mungonte ende një shumicë parlamentare në korrik, por ndoshta mund të priste mbështetjen e Frontit Demokratik pro-rus dhe demokratëve. Ky mund të ishte motivi i nënshkrimit të marrëveshjes me Kishën Ortodokse Serbe, siç analizon Radio Evropa e Lirë. Ato parti ishin në qeveri me lëvizjen URA të Abazoviqit pas zgjedhjeve të gushtit 2020, por pas një viti e gjysmë, si pasojë e konflikteve politike, qeverisë së tyre iu votua mosbesimi pikërisht nga votat e URA-s së Abazoviqit. Në prill, Abazoviq u bë në krye të qeverisë me mbështetjen e Partisë Socialdemokrate (SDP) dhe Partisë Demokratike të Socialistëve (DPS) të Gjukanoviqit dhe ata njoftuan tërheqjen e tyre të mbështetjes pasi qeveria miratoi tekstin e Marrëveshjes Themelore me Kisha Ortodokse Serbe më 8 korrik.