Shqipëria është vendi me numrin më të lartë të fëmijëve në varfëri në Evropë e në Ballkanin Perëndimor. Ky është rezultati i raportit të publikuar nga Save the Children për vitin 2020.

Në Evropë përllogariten rreth 20 milionë fëmijë që jetojnë në varfëri.

Ndërsa niveli i varfërisë së fëmijëve ndryshon gjerësisht në shtetet anëtare të Bashkimit Evropian, të dhënat e raportit tregojnë se niveli më i ulët është në Danimarkë me 12.4 për qind, ndjekur nga Finlanda me 15 për qind dhe niveli më i lartë është në Rumani me 36.3 për qind dhe Spanja me 31.1 për qind. Vetëm tre vende: Danimarka, Suedia dhe Lituania panë një ulje të shkallës së varfërisë së fëmijëve pavarësisht pandemisë COVID-19.

Fëmijët në të gjithë BE-në po përballen me nivele të papranueshme të varfërisë dhe pabarazisë. Hulumtimi parashikon se vende të tilla si Gjermania, Spanja dhe Rumania ka të ngjarë të parashikojnë rritje të konsiderueshme të varfërisë familjare dhe fëmijëve përtej vitit 2020, pjesërisht për shkak të pasojave socio-ekonomike të pandemisë COVID-19.

Situata është edhe më e rëndë në Ballkanin Perëndimor, ku nivelet e varfërisë së fëmijëve në vitet e mëparshme ndryshonin nga 49.4 për qind në Shqipëri në 30.6 për qind në Bosnje e Hercegovinë dhe 20.7 për qind në Kosovë. Zyrat e Save the Children në rajon raportojnë për një përkeqësim të rëndë të këtyre normave.

Fëmijët në nevojë

Fëmijët që jetojnë në migrim, që rriten në familje me një prind, familje të mëdha ose familje me të ardhura të ulëta, që i përkasin një pakice etnike ose me aftësi të kufizuara kanë më shumë gjasa të jenë në rrezik të varfërisë dhe janë përmendur nga shumica e vendeve në raport si ata shumica kanë nevojë për mbështetje.

Në Suedi 58 për qind e të gjitha familjeve të kryesuara nga një prind i vetëm me prejardhje të huaj janë në rrezik të varfërisë. Në Gjermani 45.2 për qind e fëmijëve që marrin përfitime sociale rriten në një familje me një prind. Pothuajse 50 për qind e fëmijëve që përjetojnë varfëri në Spanjë janë nën moshën 10 vjeç dhe pothuajse 40 për qind janë më të vegjël se pesë vjeç.

Familjet e mëdha me të paktën pesë anëtarë dhe familjet me prejardhje migrante janë më të prekura nga varfëria në Itali. Fëmijët nga pakicat etnike janë ndër grupet më të cenueshme të fëmijëve, veçanërisht në Shqipëri, Bosnje-Hercegovinë dhe Kosovë, ku përballen me diskriminim dhe mungesë aksesi në shërbimet thelbësore. Në Irlandën e Veriut, fëmijët me ngjyrë nga komunitetet etnike janë shumë më të cenueshëm ndaj varfërisë, me dy në tre që rriten në varfëri.

Edukimi dhe kujdesi në fëmijërinë e hershme

Raporti konfirmon se fëmijët nga familje të pafavorizuara, migrante, me të ardhura të ulëta dhe azilkërkuese në Finlandë, Gjermani, Suedi dhe Holandë regjistrohen më rrallë në edukimin dhe kujdesin e fëmijërisë së hershme sesa bashkëmoshatarët e tyre më të pasur. Përveç kësaj, Rumania, Italia, Gjermania dhe Lituania përjetojnë mungesë vendesh në ECEC, veçanërisht për fëmijët nën moshën 3 vjeç.

Finlanda, Suedia, Danimarka, Shqipëria dhe Rumania raportojnë mungesë mësuesish, raporte të larta fëmijësh për mësues/punëtor dhe mjedise të mbipopulluara të ECEC. Në shumicën e rasteve, ECEC nuk ofrohet gjatë gjithë ditës, cilësia e tij shpesh është e diskutueshme, mund të kërkojë edhe kontributin financiar të prindërve, duke kufizuar kështu qasja e fëmijëve nga familjet në nevojë. Shumë fëmijë – veçanërisht në vendet jugore, lindore dhe ballkanike – janë nën kujdesin e anëtarëve të familjes ose nënave që qëndrojnë në shtëpi për shkak të niveleve të larta të papunësisë te gratë, gjë që krijon një rreth vicioz të mungesës së kombinuar të ofertës dhe kërkesës.

Aktivitetet jashtëshkollore, sportive, të kohës së lirë dhe kulturore janë të kufizuara për fëmijët në nevojë në shumicën e vendeve. Aktivitetet e bazuara në shkollë – megjithëse ofrohen në mjediset e shkollës shumicën e kohës – vijnë me kërkesën e një kontributi financiar nga prindërit. Vetëm dy shtete anëtare në studim, Finlanda dhe Suedia, ofrojnë ushqim universal falas në shkollë për të gjithë fëmijët. Të gjitha vendet e tjera të përfshira në këtë raport, përveç Danimarkës, Holandës, Bosnje-Hercegovinës, Shqipërisë dhe Islandës ofrojnë ushqim falas në shkollë për fëmijët në nevojë. Megjithatë, kjo dispozitë nuk i prek të gjithë fëmijët në situata vulnerabël.