Sistemi i sigurisë në Republikën e Kosovës.

Autor: Murat Makolli

1.Siguria përbën një nga funksionet themelore të çdo shteti modern dhe një element të domosdoshëm

për ruajtjen e stabilitetit politik, zhvillimit ekonomik dhe mirëqenies shoqërore. Në mungesë të sigurisë,

asnjë shoqëri nuk mund të funksionojë normalisht dhe asnjë shtet nuk mund të ushtrojë sovranitetin e tij

në mënyrë efektive. Republika e Kosovës, si një shtet relativisht i ri, ka kaluar nëpër faza të ndryshme

të ndërtimit dhe konsolidimit të sistemit të saj të sigurisë. Ky proces ka qenë i ndikuar nga rrethanat

historike, pasojat e luftës së viteve 1998–1999, prania ndërkombëtare dhe aspiratat për integrim

euroatlantik.

2. Kuptimi teorik i sigurisë

Në aspektin teorik, siguria nënkupton gjendjen në të cilën individët dhe shtetet ndihen të mbrojtur nga

kërcënimet e ndryshme fizike, politike, ekonomike dhe shoqërore. Koncepti i sigurisë ka evoluar me

kalimin e kohës, duke u zgjeruar nga siguria tradicionale ushtarake drejt sigurisë njerëzore. Siguria

njerëzore fokusohet në mbrojtjen e individit dhe përfshin fusha si siguria ekonomike, shëndetësore,

mjedisore dhe sociale. Në këtë kuptim, sistemi i sigurisë në Kosovë synon jo vetëm mbrojtjen e shtetit,

por edhe garantimin e jetës së dinjitetshme për qytetarët.

3. Korniza ligjore dhe kushtetuese

Sistemi i sigurisë në Republikën e Kosovës bazohet në Kushtetutën e Kosovës dhe në një sërë ligjesh

specifike që rregullojnë funksionimin e institucioneve të sigurisë. Kushtetuta garanton respektimin e të

drejtave dhe lirive themelore të njeriut, edhe në kontekstin e veprimeve të sigurisë. Ligjet për Forcën e

Sigurisë së Kosovës, Policinë e Kosovës dhe Agjencinë e Kosovës për Inteligjencë përcaktojnë

kompetencat, përgjegjësitë dhe mekanizmat e mbikëqyrjes demokratike.

4. Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK)

Forca e Sigurisë së Kosovës përfaqëson një nga institucionet më të rëndësishme të sigurisë

kombëtare. Ajo ka rol në mbrojtjen territoriale, menaxhimin e krizave dhe ndihmën ndaj autoriteteve

civile. FSK është zhvilluar gradualisht me mbështetjen e partnerëve ndërkombëtarë dhe synon të

shndërrohet në një forcë profesionale, multietnike dhe të standardeve të NATO-s.

5. Policia e Kosovës

Policia e Kosovës është institucioni kryesor për ruajtjen e rendit dhe sigurisë publike. Ajo ka rol kyç në

parandalimin e krimit, hetimin e veprave penale dhe garantimin e sigurisë së përditshme të qytetarëve.

Besimi i qytetarëve ndaj Policisë së Kosovës konsiderohet relativisht i lartë, çka tregon rëndësinë e

profesionalizmit dhe transparencës në punën e saj.

6. Agjencia e Kosovës për Inteligjencë (AKI)

AKI ka rol strategjik në mbrojtjen e sigurisë kombëtare përmes mbledhjes dhe analizimit të informacionit

të ndjeshëm. Ajo ndihmon institucionet shtetërore në identifikimin e kërcënimeve të mundshme.

Veprimtaria e AKI-së mbikëqyret nga mekanizma parlamentarë për të garantuar respektimin e ligjit dhe

të drejtave të njeriut.

7. Siguria kufitare dhe doganore

Siguria e kufijve është element thelbësor i sovranitetit shtetëror. Policia Kufitare dhe Dogana e Kosovës

kanë rol të rëndësishëm në parandalimin e kontrabandës, migrimit të paligjshëm dhe krimit të

organizuar ndërkufitar.

8. Roli i bashkëpunimit ndërkombëtar

Partnerët ndërkombëtarë si KFOR, NATO, BE dhe EULEX kanë kontribuar ndjeshëm në stabilitetin e

Kosovës. Ky bashkëpunim ka ndihmuar në ndërtimin e kapaciteteve vendore dhe forcimin e sigurisë

rajonale.

9. Kërcënimet moderne të sigurisë

Sistemi i sigurisë në Kosovë përballet me kërcënime moderne si krimi i organizuar, ekstremizmi i

dhunshëm, terrorizmi dhe kërcënimet kibernetike, të cilat kërkojnë qasje të reja dhe bashkëpunim

ndërinstitucional.

10. Siguria kibernetike

Me zhvillimin e teknologjisë, siguria kibernetike është bërë një nga fushat më të rëndësishme të sigurisë

kombëtare. Kosova po ndërton kapacitete për mbrojtjen e infrastrukturës kritike digjitale.

11. Perspektiva e integrimit euroatlantik

Integrimi në NATO dhe Bashkimin Evropian mbetet objektiv strategjik i Kosovës. Ky proces kërkon

reforma të vazhdueshme në sektorin e sigurisë dhe forcimin e sundimit të ligjit.

12. Përfundim

Sistemi i sigurisë në Republikën e Kosovës ka shënuar përparime të rëndësishme që nga paslufta.

Megjithatë, sfidat e vazhdueshme kërkojnë angazhim të përhershëm institucional, bashkëpunim

ndërkombëtar dhe përfshirje aktive të shoqërisë në ndërtimin e një mjedisi të sigurt dhe demokratikë.