Në Panelin 4 të Samitit për Paqen dhe Demokracinë, u diskutua tema “Në rrugë apo të lënë pas: Kush nga Ballkani Perëndimor do ta kap trenin e Integrimit në BE 2030”, raporton Ekonomia Online.

Pjesëmarrësit analizuan sfidat e vendeve të Ballkanit Perëndimor për t’u bërë pjesë e BE-së, duke u fokusuar tek Shqipëria dhe Mali i Zi që po avancojnë drejt anëtarësimit të mundshëm dhe ndikimi i këtij procesi mbi rajonin.

Arjan Dyrmishi, drejtor ekzekutiv dhe themelues i Centre for the Study of Democracy and Governance, theksoi se viti 2030 për integrimin e vendeve nuk duhet të shihet thjesht si një afat, por si një sinjal politik.

“Dëshiroj të hap reflektimet e mia mbi perspektivën e Parlamentit Evropian, nëse vendet janë në rrugë për t’u bërë pjesë e BE-së deri në vitin 2030, koha që do të kërkojë Bashkimi Evropian dhe vendet e BE-së për t’u arritur këtë. Do të ofroj pesë reflektime. Bëhet fjalë për horizontet. Vetë viti 2030 është një çështje e nevojshme, por nuk është e mjaftueshme të mendohet vetëm kaq. Duhet të kemi parasysh se të rinjtë në këtë mjedis janë ndikuar nga faktorë gjeopolitikë, kështu që kjo është bërë një prioritet gjeopolitik në botë. Pra, ka një kërkesë nga BE-ja që vendet të përgatiten për anëtarësim, por në rastin e Rumani dhe Malit të Zi, nuk është një afat përfundimtar, por një sinjal politik”, tha ai.

Ai vuri në dukje se sinjali i BE-së duhet të shoqërohet me përgatitje konkrete nga vendet kandidate dhe reforma të brendshme nga vetë Bashkimi Evropian.

“Që ky sinjal politik të materializohet, kërkohet që vendet kandidate të përfundojnë përgatitjet e tyre, por nga ana tjetër, edhe Bashkimi Evropian duhet të kryejë reformat e veta në vendimmarrje, sepse, së pari, unanimieti në vendimmarrje për çështjet e jashtme dhe çështjet jo-buxhetore është një pengesë. Është përgjegjësi e BE-së të pranojë anëtarë të rinj pa pasur nevojë për këto kushte. Pra, ekziston rreziku që, nëse kjo nuk ndodh dhe nuk arrihet përgatitja nga të dyja palët, kjo mund të çojë në zhgënjim të mëtejshëm. Pra, për t’u përgjigjur pyetjes suaj, ndoshta në vitin 2030, ne mund të jemi, por nuk jemi të sigurt se mund të arrijmë”, tha ai.

Anamarija Velinovska, hulumtuese në Institute for Democracy “Societas Civilis”, theksoi rëndësinë e perspektivës lokale dhe ndikimin e politikave gjeopolitike.

Velinovska gjithashtu përshkroi klimën cinike që ekziston ndaj procesit të integrimit.

“Ndonjëherë mendojmë se gjithçka rreth zgjerimit dhe seancës në Nju Jork është thënë, por le të shohim sot se tema e zgjerimit është përmendur disa herë gjatë diskutimeve përfundimtare. Do të përpiqem të paraqes perspektivat e Maqedonisë së Veriut dhe se si lidhet kjo me kontekstin e përgjithshëm rajonal.
“Maqedonia e Veriut, vendi nga i cili vij, është një shembull shumë interesant dhe karakteristik i procesit të seancës në Nju Jork. Sot, ajo është partneri më i përputhur dhe më i parashikueshëm që BE-ja ka me Maqedoninë e Veriut. Maqedonia e Veriut ka qenë plotësisht në përputhje me politikën e jashtme dhe të sigurisë së Bashkimit Evropian dhe ka qenë një partner i qëndrueshëm i NATO-s për disa vjet tashmë”, tha ajo.

Nevenka Vuksanović, drejtoreshë e Center for Democracy and Human Rights, vuri në pah rolin e vullnetit politik dhe dinamikën e përparimit në Mal të Zi.

Ajo theksoi gjithashtu se udhëzimet konkrete të BE-së janë të rëndësishme për vendet kandidate.

“Që nga mëngjesi i sotëm, Mali i Zi është përmendur disa herë në prezantime, për të dhënë një pamje se si po zhvillohet aktualisht ky proces i shpejtë i anëtarësimit, faza e fundit e tij për Malin e Zi, dhe si e bëmë të ndodhë, jo për arritjen tonë vetanake, por për vullnetin politik të pastër që vjen nga përfaqësuesit e rinj”, tha ajo.

Valeska Esch nga Atlantic Council’s Europe Center paralajmëroi për pritshmëritë e tepruara dhe nevojën për kujdes në komunikimin e progresit.

“Ka një hendek të vogël midis mesazheve të BE-së për përparimin që shohim në Rumani dhe Mal të Zi dhe vlerësimit aktual, dhe kjo përfshin edhe raportin e vendit. Nëse shikoni raportin e vendit, për shembull, GOSI i Malit të Zi, Komisioni i BE-së paralajmëron shumë se, për të arritur objektivin e Komisionit, seria e Malit të Zi duhet të përshpejtohet. Edhe me ritmin aktual të përparimit, dhe nuk po e mohoj që ka pasur përparim, viti 2028 nuk është shumë optimist. Mendoj se kjo është diçka për të cilën duhet të jemi shumë të kujdesshëm. Dhe shoh disa rreziqe për këtë. Ndoshta për të komentuar shkurtimisht edhe për afatet e kënaqësisë, horizontin e vitit 2013, etj., ndoshta duhet të jemi gjithashtu shumë të kujdesshëm sepse nuk ekziston një dokument i vetëm i Këshillit që ka angazhuar ndonjë datë të caktuar, dhe mendoj se duhet të jemi të kujdesshëm për këtë”, tha ajo.