Albin Kurti dhe Aleksander Vucic e kanë pranuar në parim draft-statutin e Asociacionit. Për shkak të Kapitullit 35, fundi i janarit 2024 është afati për formalizimin e marrëveshjes Kosovë-Serbi. Por, deri më tash, asnjëra palë nuk ka lëvizur drejt zbatimit. Statuti i Asociacionit nuk ka nevojë të nënshkruhet, meqë nuk është marrëveshje ndërkombëtare. Jemi të hapur për të bërë rregullime në tekst. Gjykata Kushtetuese e Kosovës duhet ta interpretojë kushtetutshmërinë e Statutit – ashtu sic parashihet në marrëveshjen e vitit 2015. Përfaqësuesi Special i BE’së për dialogun, Miroslav Lajcak.

Diplomati sllovak, Miroslav Lajcak, të cilit liderët në Prishtinë për ta dëshmuar afërsinë me të i referohen edhe si “Miro”, duket se është i bindur se do ta përfundojë me sukses misionin më të rëndësishëm diplomatik në karrierën e tij; Marrëveshjen Bazike mes Kosovës dhe Serbisë.

Dhe, për këtë, ai ka mbështetje të gjerë në BE dhe SHBA, pavarësisht se në Prishtinë sulmet ndaj tij kanë qenë të shumta muajt e fundit.

Marrëveshja që po shtyn “Miro”, në esencë, është kjo: serbët marrin një autonomi lokale në Kosovë, kurse Shteti i Kosovës një lloj njohje de-fakto të realitetit të krijuar me 17 Shkurt 2008.

Lajcak, në një intervistë me shkrim për Gazetën Express, ka shfaqur brengat e tij për ngurtësinë e palëve në zbatim të marrëveshjes, por për herë të parë, ka përmendur afate dhe obligime që kanë palët në proces. Në shkëmbim të kësaj, ai është treguar i hapur për të bërë rregullime në draft të Statutit, e madje edhe fleksibil kur është pyetur nëse teksti duhet të dërgohet fillimisht në Gjykatën Kushtetuese.

Në vazhdim, intervista e plotë me z. Lajcak.

Në një deklaratë të 27 tetorit, tre liderët evropianë Macron, Scholz dhe Meloni, një ditë pas takimeve të ndara me Kurtin dhe Vuçiqin, thanë se të dy liderët kanë shprehur gatishmërinë për zbatimin e Statutit Evropian për Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Kanë kaluar gati dy muaj nga kjo deklaratë. Përse nuk po fillon zbatimi?

Lajcak: Në tetor, të dy liderët shprehën gatishmërinë e tyre në parim për ta pranuar Draft-Statutin evropian për themelimin e Asociacionit. Në të njëjtën kohë, Kryeministri Kurti e kushtëzoi pranimin e Statutit me nënshkrimin nga Kosova dhe Serbia të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit, aneksit të saj, si dhe të vetë Statutit. Në të njëjtën kohë, Serbia ka paraqitur pyetje shtesë për sqarim.

Kështu pra, aktualisht zbatimi është në pritje për shkak të këtyre kërkesave nga palët, dhe po punojmë fort për t’i adresuar ato në cilësinë tonë si lehtësues.

Ekipi im e ka shqyrtuar edhe një herë çështjen e formalizimit sipas kërkesës së Kosovës, si dhe i kemi ofruar Kosovës disa opsione në këtë drejtim, dhe aktualisht po presim përgjigjen e tyre.

Ndërkohë, shtetet anëtare të BE-së e kanë ngarkuar BE-në që zotimet e Serbisë që rrjedhin nga Marrëveshja të përfshihen në Kapitullin 35 të negociatave me Serbinë, i cili mbulon normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, para fundit të janarit 2024. Pra, këtu kemi një afat të qartë kohor për formalizimin e Marrëveshjes si pjesë e marrëveshjes kontraktuale me BE-në dhe e kritereve të anëtarësimit të Serbisë.

Më lejoni të shtoj edhe një pikë në lidhje me kërkesën e Kosovës që Serbia ta nënshkruajë Statutin. Sipas pikëpamjes sonë, kjo nuk është e nevojshme. Akti ligjor, ashtu sikur është i dizajnuar tani, është paraparë të jetë dokument i brendshëm i Kosovës. Me nënshkrimin e Kosovës dhe Serbisë, Statuti do të bëhej marrëveshje ndërkombëtare, çka nuk është.

Jemi duke diskutuar çështjen e formalizimit shtesë të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit dhe aneksit të zbatimit të saj me Qeverinë e Kosovës. Paralelisht, ishim nikoqirë të ekspertëve ligjorë serbë në Bruksel për të diskutuar aspekte të ndryshme të dokumentit. Kjo është legjitime pasi që ky draft është i detajuar dhe i gjerë. Por të mos harrojmë se pranimi i tekstit të Statutit është vetëm një element i procesit dhe nevojiten hapa shtesë nga pala kosovare për themelimin e Asociacionit.

A e kanë pranuar më në fund të dyja palët Propozimin Evropian për Asociacionin?

Lajcak: Siç e përmendët vetë, të dy liderët e pranuan në parim draftin evropian në takimin me Presidentin francez, Kancelarin gjerman, Kryeministren italiane, si dhe me Presidentin e Këshillit Evropian dhe Përfaqësuesin e Lartë, në tetor në Bruksel – por aty u konkludua gjithashtu se nevojitet punë shtesë përpara se të mund të fillohet me zbatimin.

Ju po zhvilloni bisedime me palët për hapat për zbatimin e aneksit të Ohrit, të njohur si plani i sekuencimit. A i jeni afruar dakordimit? Me sa dimë, Kosova duhet të bëjë një hap për themelimin e Asociacionit kurse Serbia të njohë pasaportat.

Lajcak: Aneksi i zbatimit i dakorduar në Ohër pohon se zotimet që rrjedhin nga Marrëveshja palët i zbatojnë me shpejtësi dhe në mirëbesim, në mënyrë të pavarur nga njëra-tjetra, dhe se palët nuk do ta bllokojnë zbatimin e asnjë prej Neneve. Deri më tani, asnjëra palë nuk i ka përmbushur këto zotime, duke bërë që të nevojitet një plan i veçantë zbatimi për lansimin e procesit të zbatimit.

Plani i zbatimit do të duhej të ofronte një udhëzues hap pas hapi për zbatimin e Marrëveshjes, për t’u siguruar që zbatimi i obligimeve të Kosovës dhe Serbisë të ndodhë paralelisht, si dhe të garantohet që kur palët zbatojnë diçka, të marrin diçka tjetër në këmbim.

Gjatë takimit tonë të fundit të kryenegociatorëve në nëntor, të dyja palët e pranuan për herë të parë filozofinë e një qasje të tillë paralele dhe hap pas hapi. Diskutimet për hapat dhe veprimet dhe rendin e tyre vazhdojnë dhe presim që palët të arrijnë një marrëveshje së shpejti në mënyrë që më në fund të fillojë zbatimi. Sidoqoftë, është e qartë se teksa prej Kosovës pritet të ecë përpara me themelimin e Asociacionit, prej Serbisë pritet paralelisht përmbushja e pjesëve thelbësore të obligimeve të veta sipas Marrëveshjes. Ky proces duhet të jetë transparent dhe fer.

Kanë qarkulluar disa versione të draft-statutit; janë të shumtë ata që e shohin dokumentin me shqetësim, thuhet se është shkelur Kushtetuta, se ka autonomi për serbët e veriut, se sistemi i arbitrazhit e zëvendëson Gjykatën Kushtetuese të Kosovës. Në opinionin kosovar mbizotëron opinioni se ky Statut e federalizon Kosovën. Si iu përgjigjeni dilemave të tilla?

Lajcak: Keni të drejtë – ka shumë zëra dhe pretendime për atë që supozohet se çfarë thotë dhe nuk thotë Draft-Statuti. Sipas meje, “dilemat” që përmendët janë keqkuptime, të cilat mund t’i sqaroj me kënaqësi.

Draft-Statuti Evropian u hartua nga ekipi im me asistencë dhe këshilla nga ekspertë të njohur evropianë në fushat e të drejtës ndërkombëtare, mbrojtjes së pakicave dhe vetëqeverisjes lokale. Jemi të bindur se ky dokument respekton jo vetëm rendin kushtetues të Kosovës dhe vijat saja të kuqe që i njohim mirë, por edhe Marrëveshjet e vitit 2013 dhe 2015 që përbëjnë bazën ligjore të Asociacionit, plus konventat ndërkombëtare relevante, siç është Karta Evropiane për Vetëqeverisje Lokale. Për më tepër, gjatë procesit të hartimit jemi përpjekur të marrim parasysh modele evropiane të konsoliduara dhe që funksionojnë mirë për vetëqeverisje lokale dhe mbrojtje të pakicave.

Pa hyrë shumë në detaje këtu, dua ta bëj shumë të qartë se juridiksioni i gjykatave të Kosovës as nuk vihet në pikëpyetje nga Draft-Statuti dhe as nuk mohohet në asnjë mënyrë. Në këtë drejtim, Draft-Statuti Evropian u referohet mosmarrëveshjeve ndërmjet Asociacionit dhe autoriteteve qendrore të Kosovës në lidhje me zbatimin dhe interpretimin e Statutit. Pa këtë dispozitë, do të kishte një hendek ligjor sepse korniza ligjore e Kosovës as nuk përmban një mekanizëm për zgjidhjen e kontesteve për këtë lloj kontesti dhe as nuk e parasheh juridiksionin e gjykatave të Kosovës në raste të tilla.

Për punën e ardhshme të Asociacionit, është e rëndësishme të diskutohen mënyra të ndryshme të interpretimit dhe zbatimit të Statutit. Vetëm përmes diskutimeve të strukturuara mund të zhvillohet dhe të vihet në praktikë një interpretim i përbashkët i Statutit dhe, në këtë mënyrë, të bëhet zbatimi i tij.

Sërish, është me rëndësi të madhe të kuptohet se neni relevant nuk e përjashton apo pengon në asnjë mënyrë shqyrtimin gjyqësor të vendimeve të Asociacionit nga gjykatat e Kosovës. Draft-Statuti Evropian adreson edhe çështjen e shqyrtimit gjyqësor të vendimeve të Asociacionit, duke lejuar shqyrtimin e aktiviteteve të Asociacionit, si nga autoritetet administrative ashtu edhe nga gjykatat e zakonshme. E gjithë kjo është në përputhje me Ligjin e Kosovës për Vetëqeverisjen Lokale.

A ka vend për ndryshim të këtij dokumenti, pra nga ana juaj si sponsor, pasi që ka shumë shqetësime nga Kosova, ndërsa pala serbe nuk ka bërë asnjë koment publikisht?

Lajcak: E kuptojmë rëndësinë e qartësisë së plotë në lidhje me këtë dokument dhe kemi kënaqësinë t’i përgjigjemi secilës pyetje që lidhet me të. Në të njëjtën kohë, jemi të gatshëm të bëjmë rregullime të arsyetuara dhe sqarime, veçanërisht për ta përmirësuar lexueshmërinë e tekstit dhe për ta bërë më të kuptueshëm.

Si do ta përshkruanit atë që marrin serbët me Asociacionin, çfarë statusi është ky?

Lajcak: Karakteri multietnik i Kosovës kërkon mbrojtjen e pakicave. Kjo nënkupton se ndonjëherë duhet të merren disa masa specifike për të siguruar që pakicat të gëzojnë barazi të plotë dhe efektive. Ky koncept është në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe është i pasqyruar edhe në krejt Kushtetutën e Kosovës. Krijimi i Asociacionit duhet të konsiderohet si masë e tillë, madje është edhe obligim ligjor për Kosovën pasi që Kuvendi i Kosovës e ka ratifikuar Marrëveshjen e Brukselit të vitit 2013.

Asociacioni i shërben objektivit të mbrojtjes së dyfishtë: nga njëra anë, mbrojtja e të drejtave të komunitetit serb të Kosovës; dhe, në anën tjetër, mbrojtja e kornizës ligjore të Kosovës. Menaxhimi i diversitetit përmes politikave gjithëpërfshirëse është thelbi i një demokracie multietnike funksionale. Këtë e dëshmojnë shumë modele evropiane të vetëqeverisjes lokale që funksionojnë mirë dhe janë të konsoliduara.

Themelimi i Asociacionit synon të krijojë një marrëdhënie funksionale dhe të institucionalizuar ndërmjet serbëve të Kosovës dhe qeverisë së Kosovës, ndërkohë që lejon që mbështetja e qeverisë së Serbisë për komunitetin serb të Kosovës të jepet në mënyrë transparente dhe në pajtueshmëri të plotë me normat dhe standardet evropiane.

E keni marrë premtimin e kryeministrit se do ta çojë në Gjykatë Kushtetuese?

Lajcak: Me Marrëveshjen e vitit 2015 është paraparë që Draft-Statuti për themelimin e Asociacionit të shqyrtohet nga Gjykata Kushtetuese. Asociacioni do të themelohet në Kosovë, si pjesë e kornizës ligjore të Kosovës. Për ne, si komunitet ndërkombëtar, është në interesin tonë që Gjykata Kushtetuese ta shqyrtojë. Për më tepër, vendimi i Gjykatës Kushtetuese i vitit 2015 e ka kërkuar qartë shqyrtimin gjyqësor të një draft-statuti të mundshëm.

Dhe, a do të themelohet Asociacioni me vendim të Qeverisë apo duhet të shkojë fillimisht në Gjykatën Kushtetuese – pasi që ky duket se është synimi i Qeverisë Kurti, edhe pse ende nuk e kanë formuluar si qëndrim publik…

Lajcak: Përfundimisht, Asociacioni do të duhet të themelohet me vendim të Qeverisë. Siç e kuptojmë ne dhe sipas Marrëveshjes së vitit 2015, një vendim i tillë formal duhet të merret përpara se dokumenti të dërgohet në Gjykatën Kushtetuese. Ne jemi të gatshëm ta studiojmë shpjegimin ligjor që tregon rendin e kundërt, nëse do të paraqitet ky shpjegim. Në çdo rast, koha është esenciale, pasi që shqyrtimi nga Gjykata Kushtetuese përbën një gur themeli për krijimin e Asociacionit. Së bashku me gjithë komunitetin ndërkombëtar, e inkurajoj qeverinë e Kosovës që të ndërmarrë hapat e duhur pa vonesa të panevojshme.

Si sponsor, a keni ndonjë kufi se deri ku “guxon” të shkojë Gjykata Kushtetuese e Kosovës për heqjen e “shkeljeve” nga ky dokument?

Lajcak: Unë nuk do ta quaja BE-në “sponsor” – ne jemi lehtësuesi që po përpiqet të gjejë zgjidhje të pranueshme reciproke për çështje komplekse, siç po e bëjmë tani për çështjen e themelimit të Asociacionit, që është një zotim ligjor i kahershëm dhe që ka sjellë ngecjen e procesit të normalizimit tash e sa vjet.

Tani, dokumenti është hartuar në bashkëpunim të ngushtë me ekspertë ligjorë me renome ndërkombëtare dhe ekspertë të çështjeve të vetëqeverisjes lokale dhe mbrojtjes së pakicave. Ai u shqyrtua edhe nga partnerët dhe aleatët më të afërt të Kosovës, përfshirë SHBA-të. Ne të gjithë besojmë se dokumenti nuk i shkel ligjet apo kushtetutën e Kosovës – por kjo përfundimisht duhet të vendoset nga Gjykata Kushtetuese. Objektivi ynë ishte të propozonim një mënyrë moderne evropiane për adresimin e çështjes së ndjeshme të mbrojtjes së pakicave në një mënyrë që të jetë plotësisht në përputhje me kornizën ligjore të Kosovës dhe të mos paraqesë asnjë kërcënim për funksionalitetin e Kosovës. Në fund të fundit, ky Asociacion do të jetë në Kosovë dhe ne dëshirojmë mbarëvajtjen e funksionimit të tij në të mirë të të gjithëve.

Kryeministri insiston që të nënshkruhen këto marrëveshje, përfshirë edhe draft-statutin. Si do ta bëni këtë?

Lajcak: Besoj se i jam përgjigjur tashmë kësaj pyetje. Siç e thashë edhe më parë, Kryeministri Kurti kërkoi që Marrëveshja për Rrugën e Normalizimit, Aneksi i saj, si dhe Statuti, të nënshkruhen nga Kosova dhe Serbia. Ne e respektojmë këtë kërkesë dhe e kemi shqyrtuar sërish këtë çështje. Pas konsultimit me juristë ndërkombëtarë, ne kemi ofruar opsione për Kosovën. Diskutimi ynë për këtë temë vazhdon.

Çështja e nënshkrimit të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit veç ishte temë gjatë negociatave në Ohër në muajin mars, ku asnjë opsion i propozuar për nënshkrim nuk ishte i pranueshëm për të dyja palët. Prandaj, me pëlqimin e të dyja palëve, e formalizuam marrëveshjen përmes një deklarate të Përfaqësuesit të Lartë. Kjo është plotësisht në përputhje me Konventën e Vjenës për të Drejtën e Traktateve. BE-ja e ka thënë publikisht shumë herë se Marrëveshja është ligjërisht e detyrueshme dhe valide. Në këtë kontekst, do të duhej ta përsërisja qëndrimin e BE-së, por edhe të SHBA-së, se çështjet formale – siç është mënyra e miratimit – nuk duhet ta pengojnë procesin e zbatimit. Në fund të fundit, Palët do të vlerësohen në bazë të rekordit të zbatimit, jo të mënyrës së formalizimit. Mungesa e nënshkrimit nuk është arsyeja që e pengon zbatimin – por është mungesa e vullnetit politik.

Ka zëra se kryeministri Kurti nuk do të bëjë lëvizje për formimin e Asociacionit pa e përfunduar mandatin qeverisës? Sa ju shqetëson kjo?

Lajcak: Nuk do të spekuloja apo komentoja për zëra të tillë. Themelimi i Asociacionit është obligim i kahershëm ligjor i Kosovës. Andaj, komuniteti ndërkombëtar është i unifikuar për këtë çështje dhe pret që secili kryeministër i Kosovës ta zbatojë. Kjo thuhet qartë në të gjitha deklaratat e fundit zyrtare të BE-së. Kosova po humbet kohë të çmuar duke mos ecur përpara. Kjo është veçanërisht e rëndësishme në kontekstin aktual me përkushtim dhe momentum të ripërtërirë për zgjerimin e BE-së, si dhe me ambiciet euroatlantike të Kosovës. Duke treguar se Kosova është partner i besueshëm dhe serioz në obligimet e veta, vetëm përfitime mund të ketë për ambiciet e Kosovës.

Diplomati austriak Ëolfgang Petritsch, i cili jep përshtypjen se është i përfshirë në proces, tha se nuk pret rezultate deri në fund të vitit 2024 dhe fillim të vitit 2025. Çka mund të thoni për këtë?

Lajcak: Wolfgang Petritsch është miku im i mirë. E vlerësoj opinionin e tij si dikush që e njeh mirë Ballkanin Perëndimor. Në të njëjtën kohë, ai nuk është pjesë e procesit dhe unë pres që të mund të bëjmë përparim në zbatimin e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit, me kusht që të dy palët të tregojnë vullnetin e nevojshëm politik, guximin dhe lidershipin për ta bërë këtë.

Jeni takuar në Bruksel me ambasadorin amerikan Chris Hill me të cilin keni diskutuar edhe për dialogun. Ju thatë se keni folur edhe për planet për hapat e ardhshëm. Si do ta përshkruanit rolin e ambasadorit në këtë proces?

Kam bashkëpunim të shkëlqyer dhe të ngushtë me administratën aktuale të SHBA-ve, në veçanti me Ndihmës Sekretarin O’Brien, të dërguarin e SHBA-ve për Ballkanin Perëndimor, Zv/Ndihmës Sekretarin Escobar, si dhe me ambasadorin Hovenier dhe ambasadorin Hill. Ne punojmë krah për krah si ekip dhe i koordinojmë politikat tona, mesazhet dhe hapat e ardhshëm në Dialog. U jam mirënjohës për mbështetjen dhe nuk do të mund të dëshiroja bashkëpunim më të mirë.

Në veri ka lëvizje për zgjedhje. A ka lidhje me to formimi i Asociacionit? Pra, a duhet t’i kemi kryetarët e rinj nëpër zyra për ta krijuar Asociacionin?

Lajcak: Që kur serbët e Kosovës u larguan nga institucionet e Kosovës në veri të Kosovës në nëntor të vitit 2022, ne kemi kërkuar vazhdimisht që serbët t’i përmbushin obligimet e tyre prej Dialogut dhe të kthehen në institucione dhe që Kosova të mundësojë që ky kthim të ndodhë. Mbledhja e nënshkrimeve si fillim është një hap pozitiv për të mundësuar që ky rikthim të ndodhë më në fund.

Rezultati i zgjedhjeve lokale të 23 prillit ka treguar se sa komplekse dhe e brishtë është situata. Mungesa e vazhdueshme e serbëve të Kosovës nga institucionet e Kosovës dhe vakuumi që ata lanë nuk është i qëndrueshëm dhe nuk është i favorshëm për stabilitetin në veri të Kosovës dhe përfaqësimin e institucioneve të Kosovës.

Është shumë e rëndësishme që të kthehemi në një situatë në të cilën serbët e Kosovës marrin pjesë aktivisht në procesin zgjedhor, në qeverisjen lokale, policinë dhe gjyqësorin në veri të Kosovës, siç ka qenë në të kaluarën. Ne kemi nevojë që të dyja palët ta luajnë rolin e vet për këtë.

Themelimi i Asociacionit sigurisht që do të ndihmonte, por procesi i ri zgjedhor duhet të vazhdojë në mënyrë të pavarur dhe para themelimit të Asociacionit.

Është komentuar shumë – pëshpëritja e këshilltarit të kancelarit Scholz në ditën kur ju sollët propozimin evropian në Prishtinë, teksa ju pyesnin për sulmin në Banjskë. Çka mund të thoni për këtë?

Lajcak: Vërtet nuk ka asgjë për të komentuar. Qëndrimi i BE-së ka qenë shumë i qartë, duke përfshirë edhe sulmin e dhunshëm në Banjskë. Kërkesat e BE-së për Serbinë janë komunikuar vazhdimisht publikisht. Sa i përket punës sime, jam shumë mirënjohës për mbështetjen e fuqishme prej të gjitha shteteve anëtare të BE-së, dhe në veçanti Francës, Gjermanisë dhe Italisë, që udhëtuan me mua për t’ia prezantuar Draft-Statutin Evropian si Kryeministrit Kurti ashtu edhe Presidentit Vuçiq.

Prej 24 shtatorit, kur ndodhi sulmi i armatosur, ka pasur një hezitim për ta konsideruar Serbinë përgjegjëse. Pse ndodh kjo? A jeni treguar lehtësues i njëanshëm – që është një nga akuzat e drejtpërdrejta që ju bëhen?

Lajcak: Sërish, qëndrimi ynë ka qenë shumë i qartë për sulmin e dhunshëm në Banjskë të 24 shtatorit. Ai u dënua në termat më të ashpër të mundshëm. BE-ja ka qenë gjithashtu e qartë se do të duhet të ketë pasoja për Serbinë nëse ka prova të pakundërshtueshme për përfshirjen e Beogradit zyrtar në sulmin e 24 shtatorit. Megjithatë, për këtë çështje vendosin institucionet e BE-së dhe shtetet anëtare.

Nëse arrini t’i bindni Kosovën dhe Serbinë që Kosova e jep Asociacionin në këmbim të njohjes de facto, a mendoni se keni gjetur një formulë të përshtatshme për momentin për marrëdhëniet mes dy vendeve?

Lajcak: Jam i bindur se Marrëveshja ofron kornizën më të përshtatshme dhe më realiste që procesi i normalizimit të ecë përpara dhe se është marrëveshja më e mirë që Kosova dhe Serbia mund të presin të arrijnë në kontekstin aktual gjeopolitik. Kosova veçanërisht, do të duhej të kishte interes që të avancojë me shpejtësi në zbatimin e saj. Do të hapte kaq shumë potencial për Kosovën. Aty ka kaq shumë për popullin e Kosovës. Në të njëjtën kohë, të gjithë kemi qenë shumë të qartë se ky nuk është fundi i historisë dhe zbatimi do t’u hapte rrugën negociatave për marrëveshjen përfundimtare të normalizimit.

Më gjerësisht, i gjithë Ballkani Perëndimor do të përfitonte nga zbatimi i kësaj Marrëveshje pasi që normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë do të kontribuonte në zhvillimin ekonomik, aspiratat për BE-në dhe sigurinë dhe stabilitetin e të gjithë rajonit. Kjo do të ndihmonte edhe në nxitjen e përpjekjeve dhe nismave për bashkëpunim rajonal në vazhdim dhe në të ardhmen.