Rutte: Qëllimi është të afrojmë NATO-n dhe BE-në për t’iu përgjigjur fushatave destabilizuese të Kremlinit

Prishtinë | 14 Jan 2025 | 10:25 | Nga Ekonomia Online

BE duhet të rishikojë prioritetet e saj të shpenzimeve për të rritur shpenzimet e mbrojtjes, tha Sekretari i ri i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte në një fjalim në Parlamentin Evropian.

“Vendet evropiane shpenzojnë mesatarisht deri në një të katërtën e të ardhurave të tyre kombëtare për pensionet, kujdesin shëndetësor dhe sigurimet shoqërore, dhe ne kemi nevojë vetëm për një pjesë të vogël të këtyre parave për të forcuar ndjeshëm mbrojtjen tonë,” u tha Rutte ligjvënësve.

Shumica e vendeve anëtare të BE-së i përkasin gjithashtu NATO-s dhe aleanca ka kërkuar që anëtarët të ndajnë të paktën 2 përqind të PBB-së për mbrojtjen për një dekadë. Aktualisht, 24 nga 32 anëtarët e NATO-s po e arrijnë këtë qëllim.

Megjithatë, Donald Trump po ngre shiritin. Javën e kaluar, presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së u bëri thirrje aleatëve të shpenzojnë 5 për qind të PBB-së për mbrojtjen, që është dukshëm më e lartë se mesatarja e SHBA-së, e cila është 3.38 për qind.

Për shumë vende, 2 përqind ishte tashmë një sfidë dhe 5 përqind duket si një mision i pamundur. Rutte nuk solli lajme të mira për ata që kishin shpresuar për një qasje më të butë. Qëllimi përfundimtar për shpenzimet e mbrojtjes brenda NATO-s, u tha ai ligjvënësve, mund të jetë rreth 3.6 ose 3.7 përqind e PBB-së, raporton Politico.

Pavarësisht shqetësimeve në rritje për Trump, i cili ka vënë në pikëpyetje pavarësinë e Kanadasë dhe nuk ka përjashtuar mundësinë e përdorimit të forcës për të kapur Kanalin e Panamasë ose Grenlandën, Rutte theksoi se Evropa mbetet e varur nga SHBA për sigurinë. Ai beson se është “iluzore” të besohet se Evropa mund të sigurojë mbrojtjen e saj.

Kjo përfshin zhvillimin e industrisë evropiane të mbrojtjes. Rutte vlerësoi programin 1.5 miliard euro të BE-së për Industrinë e Mbrojtjes Evropiane (EDIP), i cili synon të nxisë prodhimin vendas të armëve, duke vënë në dukje se sektori evropian i armëve është “shumë i vogël, shumë i fragmentuar dhe shumë i ngadalshëm”.

Megjithatë, ka mosmarrëveshje nëse kompanitë jashtë BE-së duhet të kenë akses të lehtë në këtë program. Rutte paralajmëroi se EDIP nuk duhet të përjashtojë aleatët. “Unë besoj se përfshirja e aleatëve jo-BE në projektet industriale të mbrojtjes së BE-së është thelbësore për sigurinë e Evropës,” tha ai. “Bashkëpunimi transatlantik në industrinë e mbrojtjes na forcon të gjithëve.”

“Së bashku jemi më të fortë”

Në fjalimin e tij të parë në Parlamentin Evropian si lider i NATO-s, Rutte theksoi se qëllimi është ” të afrojmë NATO-n dhe BE-në” për t’iu përgjigjur “fushatave destabilizuese të Kremlinit”, por edhe kërcënimeve që vijnë nga Irani, Kina, sulmet kibernetike dhe përhapja e armëve bërthamore.

“Ne jemi të sigurt tani, por në katër ose pesë vjet mund të mos jemi,” tha ai, duke shtuar se nëse shpenzimet nuk rriten, evropianët duhet “të heqin tekstet e tyre të gjuhës ruse ose të emigrojnë në Zelandën e Re”.

“Jam thellësisht i shqetësuar për situatën e sigurisë në Evropë,” vuri në dukje ai.

“Ne nuk jemi në luftë, por nuk jemi as në paqe. Kjo do të thotë se ne duhet të investojmë më shumë në mbrojtje dhe të ofrojmë aftësi shtesë. Kjo nuk mund të presë më. Ne duhet të rrisim qëndrueshmërinë e shoqërive tona dhe infrastrukturën kritike.”

Një pjesë kyçe e kësaj sigurie sipas Rutte, është forcimi i bashkëpunimit midis NATO-s dhe BE-së. Pavarësisht se të dy institucionet janë të vendosura në Bruksel, ata kanë bashkëpunuar në distancë prej vitesh. NATO ishte e fokusuar në mbrojtjen dhe marrëdhëniet transatlantike, ndërsa BE-ja udhëhoqi çështje të tilla si tregtia, bujqësia dhe klima. Por pushtimi rus i Ukrainës ndryshoi gjithçka.

“NATO dhe Bashkimi Evropian kanë shumë për të bërë së bashku,” tha Rutte, duke theksuar veçanërisht përpjekjet për të ndihmuar Ukrainën të mbrohet kundër Rusisë.

Megjithatë, ai ishte i kujdesshëm rreth ndërhyrjes së tepërt të BE-së në zonat tradicionalisht nën juridiksionin e NATO-s, duke vënë në dukje se aleanca është “e fortë” për çështje të tilla si standardizimi i municioneve artilerie, ndërsa tregu i brendshëm i BE-së është kyç për rritjen e prodhimit ushtarak.

Duke folur për Ukrainën, ai theksoi se paqja mund të arrihet vetëm përmes një marrëveshjeje që do të jetë në interes të Kievit.

“Kjo do të thotë më shumë armë dhe shpërndarje më të shpejtë, në mënyrë që [Kiev] të mund të mbrohet më mirë dhe të sigurojë një marrëveshje të favorshme për Ukrainën, Evropën dhe botën,” përfundoi ai.

Të ngjashme