Çmimi Nobel për Ekonomi për vitin 2021 shkon për David Card, Joshua D. Angrist, Guido W. Imbens tre ekonomistë amerikan të cilët kanë ofruar njohuri të reja rreth tregut të punës dhe kanë treguar se çfarë përfundimesh për shkakun dhe efektin mund të nxirren nga eksperimentet natyrore, e njohur si marrëdhënia kauzale.
Sipas njoftimit, qasja e tyre është përhapur në fusha të tjera dhe ka revolucionarizuar kërkimin empirik.
Duke përdorur eksperimente natyrore, David Card ka analizuar efektet e tregut të punës të pagave minimale, emigracionit dhe arsimit. Studimet e tij nga fillimi i viteve 1990 sfiduan njohuritë konvencionale, duke çuar në analiza të reja dhe njohuri shtesë. Rezultatet treguan, ndër të tjera, se rritja e pagës minimale nuk çon domosdoshmërish në rënien e vendeve të punës.
“Ne tani e dimë se të ardhurat e njerëzve që kanë lindur në një vend mund të përfitojnë nga emigracioni i ri, ndërsa njerëzit që emigruan në një kohë më të hershme rrezikojnë të preken negativisht. Ne gjithashtu kemi kuptuar se burimet në shkolla janë shumë më të rëndësishme për suksesin e ardhshëm të nxënësve në tregun e punës sesa ishte menduar më parë”, thuhet në njoftim, përcjell Telegrafi.
Sidoqoftë, të dhënat nga një eksperiment natyror janë të vështira për t’u interpretuar. Për shembull, zgjatja e arsimit të detyrueshëm me një vit për një grup studentësh (por jo një tjetër) nuk do të prekë të gjithë në atë grup në të njëjtën mënyrë. Disa studentë do të kishin vazhduar të studionin gjithsesi dhe për ta, vlera e arsimit shpesh nuk është përfaqësuese e të gjithë grupit. Pra, a është e mundur të nxirret ndonjë përfundim në lidhje me efektin e një viti shtesë në shkollë?
Në mesin e viteve 1990, Joshua Angrist dhe Guido Imbens zgjidhën këtë problem metodologjik, duke demonstruar se sa përfundime të sakta për shkakun dhe efektin mund të nxirren nga eksperimentet natyrore.
“Studimet e Card mbi pyetjet kryesore për shoqërinë dhe kontributet metodologjike të Angrist dhe Imbens kanë treguar se eksperimentet natyrore janë një burim i pasur i njohurive. Hulumtimi i tyre ka përmirësuar ndjeshëm aftësinë tonë për t’iu përgjigjur pyetjeve kryesore kauzale, të cilat kanë qenë me përfitim të madh për shoqërinë”, thotë Peter Fredriksson, kryetar i Komitetit të Çmimeve të Shkencave Ekonomike.