Çfarë po ndodhë me lëvizjet e fundit “dramatike” në Dialogun Kosovë-Serbi?

Kanë ndodhur disa lëvizje më të veçanta, mos me t’i quaj të jashtëzakonshme, ditët e fundit rreth dialogut të lehtësuar nga Bashkimi Europian dhe përkrahur nga SHBA-ja. Pas një bllokade gati njëvjeçare, ndoshta diçka “pozitive” ka lëvizur.

1. SHBA, pas një kohe të gjatë, theksuan dhe rikonfirmuan që dialogu duhet të shpie në njohjen reciproke mes Kosovës dhe Serbisë. Kjo nënkupton që Serbia duhet të njohë Kosovën në fund, apo në marrëveshjen finale. Ky pozicion ka munguar një kohë të gjatë dhe ‘nga qielli’ na u rishfaq përsëri.

Kjo duket që ka ndodhur pas ndonjë dakordimi ‘sekret’ që ne ende nuk jemi në dijeni por do ta kuptojmë në periudhën e ardhshme; Kjo është jashtëzakonisht pozitive për Kosovën dhe mund të ketë ‘qetësuar’ kryeministrin e Kosovës që jo gjithmonë ka qenë bashkëpunues me aleatët në këtë temë.

2. BE ka shtyrë mandatin e lehtësuesit Lajçak për një kohë. Kjo nuk ishte e nevojshme nëse nuk do të kishte pasur ndonjë zhvillim më dramatik. Pse të vazhdohet edhe “pak” mandati i Lajçakut kur dialogu ishte i vdekur pas sulmit të Serbisë në Banjskë me 24/9. Kjo lëvizje e papritur e vazhdimit të mandatit mund të jetë një indikator që diçka ka lëvizur.

Lajçak bëri vizitë në Kosovë dhe Serbi dhe u takua me dy delegacionet, përfshirë me presidentin e Serbisë ku pas takimit tha që kanë pasur ‘biseda të hapura’ dhe ‘janë pajtuar për hapat e ardhshëm në dialog’. Kjo ka tingëlluar thujase Lajçak po fillon punën e jo po përfundon. Diçka mund të ketë lëvizur..

3. Vuçiq është bërë shumë aktiv me temën e dialogut. Ai ka përgatitur një kohë të gjatë opinionin në Serbi se nuk do të jetë e lehtë për ta dhe se Beogradi zyrtar duhet të përgatitet për scenario të vështira. Pozicionin i tij pas sulmit të shtatorit është përkeqësuar, por Serbia me ndihmën e aleatëve të tyre dhe diplomacisë me eksperiencë kanë arritur të rikuperojnë këtë plagë në masë të madhe. Vuçiqi gjithashtu foli me presidentin e Francës Macron për këtë temë. Sikurse po kërkonte dicka në kthim për ndonjë ‘kompromis’ eventual që mund të pasojë prej tij në periudhën e ardhshme në dialog.
4. Albin Kurti pranoi të takohet me Vuçiqin. Ai nuk e ka takuar asnjëherë në tavolinë bilaterale pas sulmit të Banjskës. Takimi i papritur direkt që mund të ndodhë javën e ardhshme mes tyre ka qenë një befasi e madhe. Kjo të jep përshtypje që Kurti nuk do të pranonte të takonte Vuçiqin nëse dicka më ndryshe apo më e madhe nuk do të ishte në pyetje. Ky takim nuk është i lehtë dhe thjesht për Kurtin. Ai fundja po takohet për t’u dakorduar me cka mendon se është orkestruesi kryesor i sulmit në Banjskë ku mbeti i vrarë zyrtari i Policisë së Kosovës.

……

Kur të gjitha këto lëvizje ndodhin apo vendosen në një kontekst të ngusht kohor, atëherë kjo mund të na jep përshtypjen që diçka do të mund të ketë lëvizur në dialog. Diçka ku edhe SHBA është e përfshirë.

Ka disa mendime që këto lëvizje do të mund të jenë imponuar për të thithur fondet milardëshe të Planit të Rritjes së BE-së për Ballkanin, por pse atëherë SHBA janë kaq të kyçur dhe kanë theksuar dhe rivendosur një pozicion të fuqishëm që Serbia duhet të njohë Kosovën?

Ne do të kuptojmë më shumë gjatë javës së ardhshme nëse dicka me të vërtetë ka ndryshuar, por kemi disa indikatorë dhe sinjale nga shumë aktorë që sugjerojnë që ndonjë pajtim mes Kurtit dhe Vuçiqit të ketë ndodhur. Për atë arsye ndoshta SHBA, për të qetësuar opinionin vendor në Kosovë, ritheksuan që Serbia duhet të njohë Kosovën.

E në anën tjetër Vuçiq bisedoi me Macronin për të kërkuar ndonjë favor. E mbi të gjitha, Kurti u pajtua të takohet direkt me Vuçiqin, e mandati i Lajçakut u vazhdua edhe pak kohë. A nuk janë këto ‘isharete’ të forta me na shti me besu që diçka mund të ketë lëvizur?