Kryeministri Albin Kurti tha në fillim të mbledhjes së Qeverisë, se lajmi për vdekjen e nënë e bir në Pejë si pasojë e vërshimeve “jehon edhe sot”.

Duke marrë shkas nga kjo, Kurti theksoi rrezikun nga ndryshimet klimatike. Ai tha se Qeveria është “në fazën përfundimtare të hartimit të hartave të rrezikshmërisë nga përmbytjet, e që do të pasohet me planin e menaxhimit të përmbytjeve”.

“Po lobojmë për të siguruar që Kosova të ketë qasje drejtpërdrejt në fonde për këtë qëllim”, tha Kurti. Ai shtoi se vlerësohet se “Kosovës i duhen investime prej më shumë se 1.3 miliard euro në infrastrukturë për përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike”.

Ditën tragjike në Pejë, Kurti tha se “brenda vetëm diç më shumë se një ore, ranë gati 55 milimetra shi”.

“Tashmë është e qartë se ndryshimet klimatike paraqesin një rrezik të paprecedentë dhe të drejtpërdrejtë për mirëqenien e qytetarëve, ekonominë e vendit dhe mjedisin përreth. Kosova nuk bën asnjë përjashtim. Ajo është po aq e rrezikuar ndaj thatësirave, zjarreve, rrëshqitjeve të dheut, përmbytjeve dhe humbjeve të biodiversitetit”, tha Kurti.

Kryeministri tregoi se modelimet klimatike për rajonin e Ballkanit Perëndimor tregojnë një rritje më të madhe të temperaturës krahasuar me mesataren globale. Tha se në krahasim me nivele të zakonshme të vitit 1970, temperatura mesatare vjetore në rajon është rritur për 1.2 gradë celsius.

“Kjo ndikon në sasinë e reshjeve, duke sjellë reshje të shumta në forma të shkurtëra dhe të dendura që shkaktojnë përmbytje të shpejta”, tha Kurti.

Në mesatare, Kurti tha se rreth 10 mijë persona preken nga përmbytjet në Kosovë.

Fjalimi i plotë:

Të nderuar zëvendëskryeministra, ministra dhe zëvendësministra,

Të shtunën e kaluar, dy qytetarë të Republikës humbën jetën tragjikisht nga vërshimet që kapluan qytetin e Pejës. 

Lajmi i kobshëm jehon edhe sot. Dhimbja për ta është po aq e madhe sa edhe para pesë ditëve. Andaj edhe një herë, nga kjo sallë, në emër të gjithë kabinetit qeveritar, shpreh ngushëllimet më të sinqerta familjarëve dhe miqve të Mirsada Hoxhiq Ademaj dhe djalit të saj pesë vjeçar, Dionit. 

Vërshimet erdhën si pasojë e reshjeve të mëdha të shiut. Atë ditë  brenda vetëm diç më shumë se 1 ore, ranë gati 55 milimetra shi. Sasi kjo krejt e pazakontë për një kohë jashtëzakonisht të shkurtër. 

Tashmë është e qartë se ndryshimet klimatike paraqesin një rrezik të paprecedentë dhe të drejtpërdrejtë për mirëqenien e qytetarëve, ekonominë e vendit dhe mjedisin përreth. Kosova nuk bën asnjë përjashtim. Ajo është po aq e rrezikuar ndaj thatësirave, zjarreve, rrëshqitjeve të dheut, përmbytjeve dhe humbjeve të biodiversitetit. 

Në fakt, modelimet klimatike për rajonin e Ballkanit Perëndimor tregojnë një rritje më të madhe të temperaturës krahasuar me mesataren globale. Në krahasim me nivelet e zakonshme të vitit 1970, temperatura mesatare vjetore në rajon është rritur për 1.2 °C. Për çdo gradë ngrohje, atmosfera mund të mbajë rreth 7% më shumë lagështi. Kjo ndikon në sasinë e reshjeve, duke sjellë reshje të shumta në forma të shkurtra dhe të dendura që shkaktojnë përmbytje të shpejta. Një përmbytje e tipit 100-vjeçar apo e llojit që mund të përsëritet çdo 100 vjet, pra që e ka gjasën 1% në vit, mund të shkaktojë dëme të barasvlershme me 3% të bruto produktit vendor. Në mesatare, rreth 10 mijë persona preken nga përmbytjet në Kosovë. Në rast të rritjes së frekuencës dhe intensitetit të përmbytjeve si rezultat i ndryshimeve klimatike, një këso përmbytje e tipit 100-vjeçar në të ardhmen mund të shkaktojë dëme nga 300 deri në 700 milionë euro. 

Në këtë përballje me forcën e natyrës, infrastruktura e dorës së njeriut ka rol kyç. Ndërtimet në zonat me rrezik nga përmbytjet dhe mungesa e sistemeve të drenazhit në disa zona urbane, kontribuojnë për të keq në rritjen e pasojave nga përmbytjet e shpeshta. 

Rimëkëmbja nga vërshimet synim duhet ta ketë shmangien e përsëritjes së tyre, përveçse edhe rikuperimin prej tyre. 

Qeveria jonë është në fazën përfundimtare të hartimit të hartave të rrezikshmërisë nga përmbytjet, e që do pasohet me planin e menaxhimit të përmbytjeve. Ne do të fillojmë strategjinë e përshtatjes ndaj ndryshimeve klimatike, e cila vjen si rezultat i ligjit të parë për ndryshimet klimatike dhe jemi aktivisht duke marrë në konsideratë përshtatjen ndaj këtyre ndryshimeve gjatë projektimit të infrastrukturës. Po lobojmë për të siguruar që Kosova të ketë qasje të drejtpërdrejtë në fonde për këtë qëllim. Vlerësohet se Kosovës i duhen investime prej më shumë se 1.3 miliardë euro në infrastrukturë për përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike. Vitin e kaluar, për herë të parë një delegacion i Republikës së Kosovës, i udhëhequr nga ministri i Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës, Liburn Aliu, mori pjesë në Konferencën e Kombeve të Bashkuara për Ndryshime Klimatike COP27. Hap ky i rëndësishëm i përfshirjes së Kosovës në diskutime për një çështje me interes global e me ndikim lokal. 

E, para se të vazhdojmë me rendin e ditës, më lejoni që shkurtimisht të adresoj një zhvillim të fundit.

Komisioni Evropian dje ka prezantuar para Parlamentit Evropian një listë të masave kundër Kosovës.

Bashkimi Evropian te Kosova e gjen partnerin dhe aleatin e saj më të sinqertë dhe të qëndrueshëm në rajon të vlerave evropiane, parimeve demokratike dhe interesave afatgjate. Kosova të tillë e ka Qeverinë. Të tillë e ka popullin. Së pari popullin e pastaj Qeverinë. 

Në raste kemi qenë kritik ndaj Bashkimit Evropian, por asnjëherë as cinik e as të hidhëruar. Nuk jemi as sot. Kur në dhjetor të vitit të kaluar dorëzuam aplikimin tonë për anëtarësim, atë e bëmë duke besuar se meritojmë që në një të ardhme të parashikueshme të jemi pjesë e këtij Unioni, sepse besojmë në këtë Union. Të njëjtin besim e kemi edhe sot. 

Raporti i fundit për vendin tonë, i hartuar pikërisht nga Komisioni Evropian, e përshkruan dhe vlerëson Kosovën në dritën më pozitive ndonjëherë; si në luftën kundër krimit dhe korrupsionit, si në demokratizim, si në zhvillim ekonomik, ashtu dhe në avancim të kornizës ligjore në përputhje me Acquis të Bashkimit Evropian. Aty e gjejmë hijen e vërtetë të Bashkimit Evropian; si organizëm mbikombëtar, i drejtë e meritokrat. 

Dhe pavarësisht zhvillimeve rrethanore, ne e vlerësojmë përkrahjen e ndihmën e Bashkimit Evropian përgjatë gjithë këtyre viteve, dhe mezi e presim pyetësorin për anëtarësim; sepse Evropa është kontinenti i ynë. Bashkimi Evropian është fati ynë.