Në kuadër të Samitit të Paqes dhe Demokracisë në Kosovë (KPDS) që po mbahet në Prishtinë, Paneli i 1 trajtoi temën “Etno-politika e ringarkuar: radikalizimi, siguria dhe e ardhmja rajonale”, duke shqyrtuar sfidat e sigurisë dhe ndikimin e rritjes së nacionalizmit dhe radikalizimit etno-politik në Ballkanin Perëndimor, raporton Ekonomia Online.

Panelistët diskutuan mbi kërcënimet që mund të cenojnë vite përparimi të brishtë dhe mbi mundësitë për ndërtimin e qëndrueshmërisë dhe bashkëpunimit rajonal në një mjedis gjithnjë e më përçarës.

Agon Maliqi, këshilltar i lartë jo-resident në Qendrën Evropiane të Këshillit Atlantik, theksoi mungesën e vizionit të të rinjve për të ardhmen dhe ndikimin e diskursit të sigurisë në klimën politike.

“Pra, ndikimi është, mendoj, se kanë humbur të rinjtë në kuptimin e tyre si drejtues të këtij narrativi. Kam dëgjuar për kërkime që po bëhen këtu. Mendoj se një nga studiuesit që ka rritur në Los Angeles, njëherë e kam dëgjuar duke thënë se mund të flasë me një grup të rinjsh për të ardhmen, së pari, ku askush nuk përmend fare BE-në. Pra, nuk është pjesë e vizionit. Është eliminuar si një vizion për të ardhmen, që mendoj se është shqetësuese sepse ndërkohë që hapet një derë nga BE-ja, papritmas nuk ka askënd që të jetë i gatshëm të drejtojë nga kjo anë. Mendoj se kjo është një problem i madh”, tha ai.

Ai gjithashtu vuri në pah se fokusi i tepërt tek siguria ka shtypur zërat kritikë dhe ka penguar entuziazmin për zgjerimin evropian.

“Dhe kjo po ka një efekt dëmtues mbi demokracinë sepse po shtyp zërat kritikë. Nëse thua diçka në lidhje me narrativat që po promovojmë këtu me KPDS, automatikisht etiketohesh përsëri si pjesë e një agjende të caktuar, një përpjekje për të kënaqur diçka. Pra, mendoj se duhet të fillojë të nxisë pak mendim tek njerëzit që, oh, prit, ndoshta po humbasim diçka. Njerëzit e shohin. Njerëzit shohin Shqipërinë në mënyrë të rregullt. Dhe ky frikë – mendoj se duhet të bëjmë pak frikësim edhe ne. Po përpiqem të frikësoj kosovarët me idenë që brenda katër vitesh mund të kenë një kufi të fortë me Shqipërinë, gjë që tashmë është pothuajse në ekzistencë. Pra po, entuziazmi për zgjerim, ne nuk e ndjejmë. E shohim diku tjetër. Por nuk e kemi – kemi humbur perspektivën strategjike si shoqëri”, tha Maliqi.

Dr. Bojana Zorić, analiste politike për Ballkanin Perëndimor dhe Rajonin Lindor pranë Institutit Evropian për Studime të Sigurisë, theksoi rolin e procesit të zgjerimit dhe ndikimin e kontekstit gjeopolitik global.

“Jo vetëm që vendet kandidate duhet të përmbushin reformat dhe kapitujt e negociatave me dyer të hapura dhe të mbyllura, por ekziston edhe Këshilli që duhet të miratojë protokollet e anëtarësimit, që do të thotë 27 shtete anëtare të BE-së. Dhe ne, natyrisht, duhet të jemi të drejtë dhe të themi se ekziston një moment pozitiv, një “hype”, apo si të doni ta quani. Dhe kjo është pavarësisht faktit se kjo rundë e zgjerimit është veçanërisht e ndryshme. Detyra gjeopolitike e sigurisë ka dalë tani në plan të parë. Dhe këtë e kemi dëgjuar nga udhëheqësit e BE-së. Komisioneri Coste ka thënë shpejt se duhet të zgjerohen tani sepse dritarja e mundësisë është e hapur”, tha ajo.

Bojan Elek, gazetar dhe analist politik, foli për rolin e Serbisë dhe ndikimin e saj në stabilitetin rajonal.

“Serbia është vëzhguar, të paktën nga jashtë, si vendi që është çelësi i “puzzles” së Ballkanit Perëndimor, nëse jo për gjë tjetër, për potencialin për të krijuar probleme. Dhe Mali i Zi qëndron në krye të këtyre vendeve, bashkë me Kosovën gjithashtu. Pra, ne kemi një komunitet të rëndësishëm joshumicë serbe. Dhe ne e dimë tashmë se si Serbia ka arritur të ndërhyjë në marrëdhëniet me fqinjët. Për shembull, kjo ka ndodhur kryesisht në momente shumë kritike”, tha ai.

“Pra, duke parë sipas manualit të ndërhyrjeve serbe, ngjan shumë me Rusinë: pra, jo duke krijuar kriza të reja, por duke u hedhur mbi ato ekzistuese dhe duke përdorur këto dritare mundësie për të shkaktuar probleme dhe për t’u përzier. Dhe nëse hipoteza ime është e saktë, sa më shumë që, të themi, themelet e regjimit në vend të lëkunden, aq më pak kapacitete apo “bandwidth” ka për t’u përfshirë në punët rajonale”, tha ai.