Në kuadër të Samitit të Paqes dhe Demokracisë në Kosovë (KPDS), Paneli i 2-të trajtoi temën “Nga brenda dhe nga jashtë: si narrativat dëmtuese formësojnë Ballkanin Perëndimor”, raporton Ekonomia Online.

Panelistët diskutuan mbi ndikimin destabilizues të dezinformimit, propagandës dhe narrativave manipulative që minojnë institucionet demokratike, ushqejnë ndasitë dhe reduktojnë besimin publik në shoqëritë e rajonit.

Diskutimet u fokusuan në mënyrën se si aktorët politikë të brendshëm dhe të jashtëm përdorin këto narrativë për përfitime politike, duke theksuar sfidat për funksionimin e institucioneve dhe angazhimin qytetar.

Gentianë Paçarizi, studiuese e medias dhe redaktore menaxhuese në Kosovo 2.0, shpjegoi se këto narrativa funksionojnë në shtresa dhe kanë efekte të ndryshme.

Sipas saj ato synojnë opinionin publik lokal përmes veprimeve politike të brendshme dhe përdoren për të përforcuar konfliktet dhe polarizimin brenda Kosovës.

“Siç thashë, kjo formacion funksionon në shtresa në Kosovë, por nuk është një makineri e koordinuar që punon sëbashku, është më shumë një makineri që eksploron të njëjtat boshllëqe brenda Kosovës. Pra, siç the, e para janë veprimet politike të brendshme; ne e përdorim këtë informacion të shtrembëruar për të luftuar betejat e brendshme ose për të rrëzuar agjenda. Dhe këtë e kemi parë, ndoshta tashmë për një dekadë, me gjithë dezinformimin që ka rrethuar Asociacionin e komunave me shumicë serbe dhe se sa shumë ka ndikuar ai në perceptimin e të qenit një komunitet”, tha ajo.

Ajo shtoi se narrativat e jashtme, përfshirë mediat shtetërore dhe rrjetet propagandistike ruse, ndikojnë në perceptimin e komunitetit serb dhe krijojnë imazhe të Kosovës si një shoqëri ende e brishtë dhe nën kërcënim.

“Pra, ndërsa shtresa e parë synon kryesisht opinionin në Kosovë, ne kemi shtresën e dytë, që janë media të linjës shtetërore dhe rrjete propagandistike ruse, që synojnë perceptimin e komunitetit serb në Kosovë dhe perceptimin global për Kosovën në përgjithësi. Dhe narrativat e tyre janë të mirë‑studiuara në Kosovë dhe rajon: ato e paraqesin Kosovën me institucione ende jo legjitime, e paraqesin shoqërinë e Kosovës nën kërcënim të vazhdueshëm, dhe veçanërisht veriun si të manipuluar”, tha ajo.

Marko Savković, këshilltar i lartë në ISAC Fund, foli për sfidat që lindin kur aktorë të decentralizuar, të cilët veprojnë kryesisht në rrjete sociale, sfidojnë masat pro-qeveritare për të kufizuar përhapjen e dezinformimit.

“Një nga përgjigjet e fundit nga grupet pro-qeveritare, ose vetë qeveria – nuk mund ta themi me siguri – ishte të fillonin të raportonin masivisht llogaritë në Instagram që drejtoheshin nga fakultete të ndryshme dhe grupe fakultetesh, për t’i marrë offline. Megjithatë, kjo u shpërnda menjëherë online. U shpërnda gjerësisht, dhe ka ndërgjegjësim. Kështu që mendoj se këtu shohim kufijtë, dhe shohim një aktor që – për shkak se është i decentralizuar dhe, mendoj, shumë më i aftë në mediat sociale – është shumë më e vështirë për zhvillimin pro-qeveritar të kalojë nëpër këtë ekosistem”, tha ai.

Filip Stojanovski, drejtor për partnerësi dhe zhvillim të burimeve në Metamorphosis, shtoi se përballimi i dezinformimit kërkon qasje të integruar që përfshin fact-checking, gazetarë hetues, think-tank-e dhe monitorimin e mediave.

“Me këtë projekt kemi kombinuar së pari fact-checking si një mënyrë bazë për të adresuar dezinformimin, por për shkak se dezinformimi në rajon është pjesë e një fenomeni shumë më të gjerë që gjithashtu përfshin përhapjen e narrativave, lloje të ndryshme propagande dhe veçanërisht në vitet e fundit ndikimet e huaja të dëmshme, menduam se duhet të kombinojmë kapacitetet e fact-checker-ëve, gazetarëve kryesorë, gazetarëve hetues, think-tank-eve, analistëve dhe të tjerëve, duke përfshirë edhe monitorimin e mediave”, tha ai.

Ai theksoi se qasjet integruese janë thelbësore për të parandaluar që narrativat dëmtuese të pengojnë funksionimin e demokracisë.

“Sepse kryesisht ajo që kemi, dhe folësit e tjerë e kanë diskutuar më parë, është se kërcënimi i dezinformimit nuk ka të bëjë aq shumë me bindjen e njerëzve të bëjnë diçka për dikë, por në thelb për të ndaluar funksionimin e institucioneve demokratike, për të nxitur apati, për të induktuar të kundërtën e qytetarisë aktive në një rajon në nivele kombëtare”, tha ai.