5G është rrjeti celular i gjeneratës së 5-të… Teknologjia me valë 5G ka për qëllim të ofrojë shpejtësi më të larta të të dhënave me shumë Gbps, vonesë jashtëzakonisht të ulët, më shumë besueshmëri, kapacitet masiv të rrjetit dhe disponueshmëri të shtuar.

Por, dhjetë linja ajrore kryesore amerikane po paralajmërojnë se shtirja e menjëhershme e shërbimeve 5G mund të jetë katastrofike.

Ata thonë se teknologjia e re mund të shkaktojë shtyrjen e mijëra fluturimeve dhe rrezikon të lërë pjesë të mëdha të flotës së aeroplanëve amerikanë të bllokuara për një kohë të pacaktuar.

Linjat ajrore amerikane paralajmërojnë për ndërprerje të afërt të fluturimeve shkaku i 5G, raporton bbc.

Si mund të prishë teknologjia 5G aviacionin amerikan?

5G mbështetet në sinjalet e radios. Në SHBA, frekuencat e radios që përdoren për 5G janë pjesë e spektrit të njohur si C-Band.

Këto frekuenca janë të përafërta me ato të përdorura nga matësit e radios në aeroplanë, të cilët matin lartësinë e aeroplanit mbi tokë, por gjithashtu japin të dhëna për sigurinë dhe sistemet e navigimit, transmeton Telegrafi.

Shqetësimi është se ndërhyrja nga transmetimet 5G mund të ndalojë funksionimin e duhur të këtyre instrumenteve dhe të shkaktojë probleme sigurie, veçanërisht kur aeroplanët aterrojnë në tokë.

Sa serioz është rreziku për aeroplanët?

Është potencialisht shumë serioze. Në fund të vitit 2020, RTCA – një organizatë amerikane që prodhon udhëzime teknike për çështjet e aviacionit – publikoi një raport mbi këtë temë.

Ajo njoftonte se kishte “potencial për ndikime të gjera në operacionet e aviacionit në Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë mundësinë e dështimeve katastrofike që dërgojnë në vdekje të shumta, në mungesë të masave të duhura zbutëse”.

Kohët e fundit, rregullatori amerikan i aviacionit, FAA, paralajmëroi se ndërhyrja 5G mund të dërgojë në probleme me një numër sistemesh të ndryshme në bordin e Boeing 787 Dreamliner.

Këto mund ta bëjnë të vështirë ngadalësimin e aeroplanit në ulje, duke bërë që ai të largohet nga pista.

Si do të mbahet i sigurt fluturimi?

Aeroplanët nuk do të lejohen të përdorin lartësimatësit e radios në rrethana ku mund të ketë rrezik për ndërhyrje serioze.

Por kjo do të kufizojë aftësinë e disa aeroplanëve për t’u ulur, për shembull, do të ulë dukshmërinë gjatë aterrimit.

Linjat ajrore për Amerikën, e cila përfaqëson 10 transportuesit kryesorë, ka paralajmëruar se kjo mund të çojë në vonimin ose anulimin e më shumë se 1000 fluturimeve në mot të keq dhe ndonjëherë do të thotë se “shumica dërrmuese e udhëtimeve të turistëve dhe aeroplanëve për mallra do të ndalohet”.

Ai gjithashtu ka sugjeruar se një pjesë e madhe e flotës së aeroplanëve amerikanë do të “konsiderohet e papërdorshme” për shkak të kufizimeve në funksionimin e tyre.

A i ndajnë këto shqetësime vendet e tjera që përdorin 5G?

Jo në të njëjtën shkallë. Kjo për shkak se mënyra se si po përhapet 5G ndryshon nga vendi në vend.

Në Bashkimin Evropian, për shembull, rrjetet funksionojnë në frekuenca më të ulëta se ato që ofruesit e SHBA-së planifikojnë të përdorin – duke reduktuar rrezikun e ndërhyrjeve. Teknologjia 5G mund të funksionojnë edhe me fuqi më të ulët.

Megjithatë, disa vende kanë ndërmarrë hapa të mëtejshëm për të reduktuar rreziqet e mundshme.

Në Francë, ka të ashtuquajturat “zona tampon” rreth aeroporteve ku sinjalet 5G janë të kufizuara, ndërsa antenat duhet të anohen poshtë për të parandaluar ndërhyrjet e mundshme.

Çfarë tjetër po bëjnë autoritetet amerikane?

Rregullatorët në SHBA kanë ndërmarrë tashmë një sërë hapash.

FAA ka krijuar zona të përkohshme tampon rreth 50 aeroporte, ku ofruesit e 5G do të kufizojnë aktivitetet e tyre. Por këto janë shumë më të vogla se zonat që përdoren tashmë në Francë dhe transmetuesit amerikanë do të funksionojnë në nivele dukshëm më të larta të fuqisë, transmeton Telegrafi.

Gjithashtu ka filluar të identifikojë se cilët lartësimatës mund të përdoren në mënyrë të sigurt në zonat ku është vendosur 5G – dhe ata që nuk janë mjaftueshëm të besueshëm dhe do të duhet të zëvendësohen.

Ai gjithashtu ka identifikuar aeroporte ku sistemet GPS mund të përdoren për të drejtuar aeroplanët që afrohen dhe jo për lartësirat e radios.

Por linjat ajrore këmbëngulin se kjo nuk është e mjaftueshme: ata pretendojnë se rrjeti 5G nuk duhet të aktivizohet fare brenda dy milje nga aeroportet e prekura.

Çfarë kanë pohuar kompanitë 5G?

Verizon dhe AT&T kanë vonuar tashmë dy herë prezantimin e 5G dhe kanë rënë dakord për zonat e përkohshme të lartpërmendura më sipër.

Ata gjithashtu theksuan se 5G tashmë është zbatuar në rreth 40 vende.

Muajin e kaluar, organi amerikan i industrisë pa tel, CTIA, akuzoi industrinë e aviacionit për “frikësim” dhe paralajmëroi se vonimi i prezantimit të 5G do të shkaktonte dëm të vërtetë ekonomik.

Cila është situata në Britani të Madhe?

Rregullatorët dhe linjat ajrore në Mbretërinë e Bashkuar nuk duken të shqetësuara tepër.

Në një njoftim sigurie të publikuar në dhjetor, Autoriteti i Aviacionit Civil (CAA) tha se “nuk ka pasur raste të konfirmuara ku ndërhyrja 5G ka rezultuar në mosfunksionim të sistemit të aeroplanit ose sjellje të papritur”.

Ai theksoi gjithashtu se “strategjitë e ndryshme kombëtare të telekomunikacionit celular mund të nënkuptojnë se disa [vende] kanë një ekspozim më të lartë ndaj kërcënimit se të tjerët”.

Rregullatori i Mbretërisë së Bashkuar thotë se e ka në planë të punojë ndërkombëtarisht për të mbledhur të dhëna të mëtejshme mbi këtë çështje.