Rreth 1.2 milion euro të Fondit të Kursimeve Pensionale të Kosovës do të barten në buxhetin e Kosovës. Ky vendim është marrë në mbledhjen e së martës të Qeverisë së Kosovës.

Këto mjete në Fondin e Kursimeve Pensionale të Kosovës janë grumbulluar nga viti 2011 deri në vitin 2012, por nuk është arritur të identifikohen pronarët.

Jeton Demi, zëdhënës në Trustin e Kursimeve Pensionale të Kosovës, tregon se Ligji autorizon Fondin e Kursimeve Pensionale t’i transferojë këto mjete të paalokuara në buxhetin e Kosovës. Dhe kjo, sipas tij, vlen për kontributet që kanë kaluar periudhën 6-vjeçare dhe për të cilat Fondi i ka shteruar të gjitha mundësitë për t’i identifikuar dhe alokuar ato.

Demi thotë se gjatë kësaj periudhe disa kompani i kanë përfunduar pagesat, por nuk e kanë dorëzuar listën e punëtorëve apo të dhënat tjera të nevojshme.

“Këto mjete janë paguar përmes Administratës Tatimore të Kosovës në Fondin e Kursimeve Pensionale për periudhën tetor 2011- dhjetor 2012. Këto mjetet janë të paguara në emër të kontributeve pensionale, por për të cilat nuk janë dërguar informacionet e nevojshme. Emri, mbiemri, numri personal, periudha për të cilën janë paguar dhe arsyet pse. Ka shumë raste kur punëdhënësit paguajnë gabimisht”.

“Fondi i Kursimeve Pensionale, në bashkëpunim me Administratën Tatimore të Kosovës, në vazhdimësi zhvillon aktivitete për identifikimin e kontributeve të paidentifikuara”, bën të ditur Demi.

Në rast se për kontributet përkatëse nuk identifikohen paguesit nga ana e Fondit dhe nuk ka as njoftim nga ana e vetë paguesve deri në gjashtë vjet nga viti i pagesës, atëherë Qeveria e Republikës së Kosovës e ka të drejtën e marrjes së vendimit për inkasimin e fondeve përkatëse në buxhetin e Republikës së Kosovës.

Një vendim përkatës merret vetëm pasi që Bordi i Fondit të ketë informuar me shkrim Qeverinë që ka shtjerrë të gjitha mundësitë e identifikimit të paguesve të kontributeve përkatëse.

Por, në rast të identifikimit të paguesve të kontributeve pas afatit gjashtë vjeçar, mjetet e inkasuara i kthehen Fondit së bashku me kamatën ekuivalente me fitimin mesatar që ka pasur Fondi gjatë kësaj periudhe.

“Në rast se del një kontributdhënës që dëshmon të kundërtën, ato mjete do t’i kalojnë në llogari. Pra, është çështja e gjetjes së pamundësisë se kujt i takojnë në një periudhë të caktuar në këtë rast gjashtë vjeçare”, thekson Demi.

Ndryshe, të gjithë të punësuarit në Kosovë paguajnë 10 për qind kontribute pensionale nga paga e tyre: pesë për qind e paguan punëdhënësi, kurse pesë për qind nga paga e të punësuarit.

Kursimet pensionale mund të përdoren nga kontribuuesi vetëm pasi t’i përmbushë kriteret për pension.

Disa kontribut-pagues nuk kanë njohuri se në Trust ekzistojnë mjete pa pronarë. Shpresa Hoxha punon në sektorin publik dhe paguan kontributet pensionale. Ajo e konsideron të palogjikshme bartjen e mjeteve nga Trusti në buxhetin e Kosovës.

“Këto mjete janë kontribut i njerëzve, të cilat në të ardhmen i shërbejnë për mirëqenie sociale. Do të ishte mirë të menaxhohen mirë. Por, nuk e di se ka mjete të paidentifikuara dhe nuk e di se si barten në buxhetin e Kosovës. Është e padrejtë”, thotë Shpresa.

Në anën tjetër, ekspertë për çështje ekonomike deklarojnë se një ndër çështjet më elementare për ndërtimin e një buxheti është parimi i formalizimit të projekteve, respektivisht formalizimit të të gjitha të hyrave dhe shpenzimeve potenciale.

Berim Ramosaj, profesor në Fakultetin e Ekonomik në Universitetin e Prishtinës, thotë se asnjë shumë nuk guxon në buxhet të figurojë nëse nuk janë të formalizuara në aspektin e të hyrave apo shpenzimeve të mundshme.

Ramosaj shprehet se autoritetet kompetente është dashur që të hulumtojnë më tepër për identifikimin e pronarëve të këtyre kontributeve.

“Aspekti i identifikimit i takon jo vetëm Trustit, por edhe agjencive tjera të pavarura, të cilat kanë përgjegjësi jo vetëm për identitetin e personave, më të cilët korrespondon shuma e mjeteve, por kanë përgjegjësi të tregojnë edhe kohën e kthimit dhe shkallën e riskut. Prandaj, unë nuk kuptoj pse i bëjnë këto veprime, a janë të ngutshme apo është fjala për padituri”, vlerëson Ramosaj.

Ai tregon se nga viti 2002 vlera e mjeteve të paidentifikuara ka qenë mbi 50 milionë euro. Rreth 40 milionë eurove është arritur t’u gjendet pronari, kurse për rreth 10 milionë euro ka qenë e pamundshme, e të cilat vitin e kaluar janë bartur në buxhetin e Kosovës.

“Përkundër se kjo nuk ka qenë detyrë, obligim ligjor i Trustit, pa këto përpjekje kjo shumë do të ishte pesë herë më e lartë. Pra, ne jemi të kënaqur që kemi arritur të gjejmë informata të tilla. Në këtë proces kemi pasur edhe mbështetjen e Administratës Tatimore të Kosovës, e cila nga ndryshimi i mënyrës së raportimit nga viti 2012 e këtej, përmes deklarimit elektronik, ka bërë që të ulen në minimum rastet e tilla të pasakta dhe të gabuara”, thekson Demi.

Ndryshe, mbi 1.7 miliard euro është shuma e mjeteve të rreth 600 mijë kontribut-paguesve, që i menaxhon Fondi i Kursimeve Pensionale të Kosovë.