Ende pa siguruar shumicën e nevojshme për ndryshime të tilla në parlament, qeveria e Maqedonisë ka nisur procedurën ligjore për miratimin e marrëveshjes historike të emrit me Greqinë.

Në një seancë të jashtëzakonshme të hënën, qeveria e Maqedonisë e udhëhequr nga Social Demokratët miratoi një mocion për bërjen e ndryshimeve kushtetuese për të ndryshuar emrin e vendit në Republika e Maqedonisë së Veriut.

“Ka katër ndryshime thelbësore në kushtetutën maqedonase, që qeveria i propozoi parlamentit,” tha zëdhënësi i qeverisë, Mile Bosnjakovski, në një konferencë për shtyp.

Ndryshimi i parë do të jetë shtimi i mbiemrit “e veriut” në emrin e vendit, siç përcaktohet në marrëveshjen e emrit.

Ndryshimi i dytë parashikon ndryshime në deklaratën hyrëse të Kushtetutës, e cila do të riafirmonte më hollësisht bazat e shtetësisë së Maqedonisë, shpjegoi Bosnjakovski.

Ndryshimi i tretë përcakton se vendi do të theksojë garancitë e tij për integritetin territorial dhe sovranitetin e vendeve fqinje.

Ndryshimi i fundit ka të bëjë me nenet që përcaktojnë kujdesin e vendit për diasporën e tij.

Në pjesën që ka lidhje me diasporën, Bosnjakovski shpjegoi se vendi do të jetë i detyruar të kujdeset për të drejtat “e popullit maqedonas dhe të të gjithë shtetasve të vendit që jetojnë jashtë vendit,” pa “ndërhyrë në të drejtat sovrane të vendeve të tjera dhe në çështjet e tyre të brendshme, në ndonjë forum dhe për ndonjë arsye.”

Sapo parlamenti të marrë mocionin e qeverisë, që pritet të martën, do të caktojë një seancë plenare dhe një seancë të Komitetit të tij për Çështjet Kushtetuese.

Burimet nga Social Demokratët thanë për BIRN të hënën se nisja e procedurës nuk ishte një sinjal se partitë në pushtet kishin siguruar shumicën prej dy të tretash në parlament që nevojitet për ndryshimet kushtetuese.

“Kjo është pjesë e përpjekjes sonë për të përshpejtuar procedurat ligjore në rast se ne sigurojmë shumicën, ndërsa bisedimet me deputetët e opozitës vazhdojnë ende,” tha një burim.

“Nëse mocioni dështon në parlament gjatë leximit të parë, parlamenti do të mblidhet dhe do të kemi zgjedhje të parakohshme,” shtoi i njëjti burim.

Pas referendumit të 30 shtatorit, i cili u shpall ligjërisht i pavlefshëm për shkak të pjesëmarrjes së ulët – pavarësisht nivelit të lartë të mbështetjes midis atyre që u votuan për marrëveshjen – partitë në pushtet filluan bisedimet me homologët e tyre të opozitës në një përpjekje përfundimtare për t’i bindur ata që të mbështesin marrëveshjen në parlament dhe për të shmangur zgjedhjet e parakohshme.

Koalicioni qeverisës, i udhëhequr nga Social Demokratët dhe mbështetësit e tij midis partive më të vogla, ka mbështetjen e 71 prej 120 deputetëve në sallë.

Kryeministri Zoran Zaev ka nevojë për mbështetjen e të paktën nëntë deputetëve nga radhët e bllokut të opozitës, të udhëhequr nga partia nacionaliste VMRO DPMNE.

Rregullorja e parlamentit i jep deputetëve maksimumi dhjetë ditë për të diskutuar mocionin e qeverisë për ndryshimet kushtetuese, pas të cilave ata do të duhet të votojnë.

Bosnjakovski refuzoi të spekulojë për afatet apo rezultatin e votimit.

“Këtë do ta shohim shumë shpejt kur mocioni të dorëzohet në seancën plenare dhe të votohet. Që procedura për ndryshimet kushtetuese në parlament të fillojë, ajo duhet të miratohet me një shumicë prej dy të tretash,” tha ai.

Nëse deputetët e miratojnë atë, qeveria mund të përgatisë projekt-ndryshimet aktuale të kushtetutës dhe t’i paraqesë ato në një votim të përsëritur.

Mes heshtjes zyrtare rreth bisedimeve mbi sigurimin e shumicës, partitë qeverisëse të hënën përmendën 15 tetorin si afatin jozyrtar që parlamenti të votojë.

Nëse mocioni i qeverisë nuk miratohet atëherë, të njëjta burime thanë se shumica do ta shpërndajë menjëherë parlamentin dhe do të vendosnin zgjedhje të përgjithshme të parakohshme.

Kryeministri Zaev fillimisht tha se kjo mund të mbahet jo më vonë se më 25 nëntor, pasi duhet të kalojnë të paktën 45 ditë nga shpërbërja e parlamentit dhe votimet.

Komisioneri për Zgjerimin i BE-së, Johannes Hahn, të enjten bëri të qartë se ai do të preferonte një shumicë prej dy të tretash në parlament për ndryshimet kushtetuese sesa zgjedhjet e parakohshme në Maqedoni.

Në një deklaratë për një gazetë austriake, Johannes Hahn tha se zbatimi i marrëveshjes së emrit ishte “në interes të vendit, jo në interes të partive dhe politikanëve. Pra, si të sigurohen votat? Unë besoj në kombinimin e qasjes ballkanike dhe asaj racionale”.

Ndërsa bisedimet me deputetët e opozitës dhe lidershipin po vazhdojnë me dyer të mbyllura, deklaratat zyrtare nga të dyja palët sugjerojnë se ata nuk po arrijnë të bien dakord për zgjedhjet.

Gjatë fundjavës, kreu i VMRO DPMNE, Hristijan Mickoski, partia e të cilit këmbëngul se marrëveshja me Greqinë është e dëmshme, i dha dy opsione qeverisë, ose të heqë dorë nga marrëveshja me Greqinë dhe të përballet menjëherë me opozitën në zgjedhjet e parakohshme, ose të përmbushnin disa parakushte të tjera, siç janë formimi i një qeverie teknike dhe dorëheqjen e kryeministrit 100 ditë para zgjedhjeve.

Mickoski gjatë fundjavës gjithashtu rriti kërkesat e partisë dhe përveç një prokurori të ri të përgjithshëm dhe një komisioni të posaçëm për të hetuar parregullsitë e supozuara gjatë referendumit, gjithashtu kërkoi formimin e një Prokurorie të re Speciale pas zgjedhjeve, duke pretenduar se ajo ekzistuese ka persekutuar politikisht partinë e tij.

Partia qeverisëse e quajti këtë një taktikë ngadalësimi dhe e akuzoi opozitën se po përpiqet fshehurazi të negociojë amnistinë e ish-liderit të saj Nikola Gruevski.

Prokuroria Speciale u formua në vitin 2015 si pjesë e një marrëveshjeje krize të ndërmjetësuar nga BE-ja midis partisë së atëhershme VMRO DPMNE dhe asaj Social Demokrate që në atë kohë ishte në opozitë.

Ajo u ngarkua me hetimin e akuzave për krime të nivelit të lartë që gjendeshin në regjistrimet e shumta telefonike të përgjuara të bëra publike nga SDSM e atëhershme opozitare.

Ish-lideri i VMRO DPMNE-së dhe ish-kryeministri Gruevski dhe shumë nga ish-bashkëpunëtorët e tij tani janë nën hetim dhe në gjyqe të nisura nga Prokuroria Speciale.