Pavarësisht se e mori përgjegjësinë për agresionin e 24 shtatorit në Banjksë të Zveçanit, Milan Radojçiq vazhdon të jetë i lirë në Serbi. Se hetimi ndaj tij ka mbetur në ngërç për më shumë se tre muaj e thotë edhe avokati serb, Luka Jovanoviq.

Në një intervistë për The Geopost, Jovanoviq flet edhe për furnizimin e Kosovës me raketat antitank Javelin, për çka thekson se ka marrë vëmendje të madhe në Serbi, pasi erdhi pas sulmit terrorist ku mbeti i vrarë rreshteri policor Afrim Bunjaku.

Kritik është edhe për funksionimin e ligjit në Serbi, veçanërisht në rastin e rrahjes dhe torturave që BIA i ka bërë politikanit opozitar, Nikola Sanduloviq. Thekson se Serbia kur është fjala për Sanduloviqin, ka injoruar të drejtat elementare që ua garanton në procedurë penale qytetarëve të saj.

Intervista e plotë:

Departamenti i Shtetit ka miratuar shitjen e raketave Javelin në Kosovë, të cilat kanë rezultuar shumë efektive në luftën në Ukrainë. Beogradi dhe Moska reaguan me shumë ndrojtje. Deri në çfarë mase mund të presim që Serbia tash të qetësohet me “trokitjen” e armëve?

Jovanoviq: Duhet thënë se kjo shitje e sistemeve raketore ka marrë kaq shumë vëmendje të publikut në radhë të parë dhe kaq shumë kohë, pikërisht për shkak të dijes së heshtur se sa e rrezikshme ishte në të vërtetë situata e sigurisë në veri të Kosovës në fundi i shtatorit të vitit të kaluar. Situata në vetvete të kujton në mënyrë të pakëndshme edhe faktin se hetimi në vazhdim para prokurorisë në Beograd për rastin e Milan Radoiçiqit dhe grupit të tij në lidhje me aktivitetet e tyre në Banjska ka mbetur praktikisht i bllokuar për më shumë se tre muaj. Të dyshuarin e vetëm e kemi Radoiçiqin, të vetmin person të përmendur në hetimin që po zhvillohet në Beograd, edhe pse në listën e të kërkuarve të Interpolit ndoshta një muaj më parë ishin dhjetë persona me emra. Gjithashtu nuk kemi pasur informacione të mëtejshme nga prokuroria, nuk kemi pasur komente për zgjatjen e mundshme të hetimit apo raportim për ecurinë e tij deri tani. Nga ana tjetër, ka mundësi që për shkak të sezonit zgjedhor në Serbi, kjo çështje të mos jetë përfaqësuar aq sa e meriton.

A nuk mendoni se të paktën opinioni opozitar serb duhet të fokusohet në këtë rast, pavarësisht aktiviteteve parazgjedhore, sepse kjo është një nga shkeljet e rënda të kësaj qeverie?

Jovanoviq: Në një moment kur filloi historia e Banjskës, menjëherë pas incidentit, publiku besoi ose së paku foli për faktin se i gjithë incidenti mund të kishte qenë një faktor apo çështje kryesore në zgjedhjet që përfunduan në fund të vitit të kaluar. Megjithatë, që nga nisja e hetimeve, pothuajse asgjë nuk është thënë më shumë për këtë temë, edhe gjatë zgjedhjeve, dhe sigurisht jo pas tyre.

Pas zgjedhjeve kemi rastin e liderit të opozitës Nikolla Sanduloviq, i cili u rrah dhe u arrestua pas një vizite në Kosovë, si dhe, do të thoshim, një raportim i turpshëm për këtë temë në mediat serbe. Avokati i tij, Stojkoviq, bëri të njëjtën gjë, por kaloi shumë më ndryshe. Sa është Serbia e Vuçiqit shtet i së drejtës dhe sa është arbitrariteti i një individi nëse shikojmë vetëm nga këndvështrimi i këtyre dy rasteve?

Jovanoviq: Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje në mënyrë adekuate, së pari duhet të kuptojmë se këto raste, edhe pse në pamje të parë duket se kanë mjaft përputhje, në thelb janë shumë të ndryshme. Unë po flas këtu kryesisht në lidhje me rastin e z. Sandulović. Problemi që është shfaqur nuk është se çfarë ka bërë Sanduloviq, as nuk bëhet fjalë se kush është z. Sanduloviq, problemi themelor është se çfarë ka bërë shteti dhe si. Sepse ajo për të cilën po flasim në të vërtetë këtu është se shteti reagoi për shkak të, praktikisht, postimit në një rrjet social ku z. Sandulović postoi një koment për lënien e luleve në varr. Si pasojë e kësaj, sipas informacioneve tona të deritanishme, ai është dërguar në mënyrë të paligjshme në selinë e Agjencisë së Informacionit të Sigurisë (BIA), ku është, për mungesë të një fjale më të mire, është rrahur, ku pikërisht për këtë qëndrim dhe mosrespektimit të të drejtave të tij në atë procedurë, është sjellë në gjendje të rëndë shëndetësore. Në këtë kuptim, procedurat e mëvonshme në Nish ishin gjithashtu jashtëzakonisht problematike. Sepse ne kemi një situatë të jashtëzakonshme – në rastin e Sanduloviqit, ne kemi një prokurori e cila nuk është kompetente për të bërë atë që dyshohet se ka bërë z. Sanduloviq në hetim. Këtu, ndonëse vazhdimisht flitet për vendosjen e luleve, gjëja kryesore për të cilën dyshohet Sanduloviç është përhapja e intolerancës përmes një postimi në Twitter – një koment në një rrjet social – në një mënyrë të njohur për vetë prokurorinë. Por për këto raste, si gjithmonë deri më tani, beogradasit fatkeqësisht kanë pasur shumë mundësi për të parë se cila është praktika aktuale dhe cilat janë juridiksionet, për të gjitha krimet e këtij lloji që kryhen përmes rrjeteve sociale, Prokuroria e Lartë në Beograd është vërtet përgjegjës për të gjithë territorin e Serbisë dhe njësinë e saj e veçantë të Krimit të teknologjisë së lartë. As delegimi i juridiksionit dhe as zëvendësimi nuk është i mundur atje. Kjo është një nga të panjohurat për rastin Sanduloviq, sepse nuk e dimë se si është përfshirë prokurori i Nishit në këtë rast pas rrahjes së Sanduloviqit, kush është thirrur, çfarë marrëveshjesh janë bërë dhe pse janë bërë me Nishin, kur në aspektin praktik, e njëjta punë mund të ishte bërë për të përfunduar çdo ndjekje penale në Beograd pa rrezikuar shëndetin e Sandulović-it për një kohë të gjatë.

Çfarë do të thuani?

Jovanoviq: Pyetja në fakt lidhej me masën në të cilën Serbia e Vuçiqit është shtet ligjor. Në rastin konkret, të gjitha detajet që ju kam përmendur flasin shumë për nivelin dhe gjendjen e sundimit të ligjit në Serbi.

Sa i përket rastit të z. Stojkoviq, për fat të mirë, në këtë moment nuk ka asnjë rast të Stojkoviqit në kuptimin që ai nuk ka pësuar ndonjë shqetësim serioz, të paktën jo sikur z. Sandulović për shkak të asaj që ai bëri. Ai në fakt ishte i pari dhe një nga zërat e paktë që foli publikisht për rastin Sanduloviq, edhe pse marrëdhënia e tij në atë kuptim nuk ishte plotësisht e qartë për publikun. Ai është një person që ka folur publikisht për rastin, por formalisht, sipas asaj që ka publikuar vetë, nuk ka qenë i angazhuar si avokat në këtë procedurë konkrete.

Megjithatë, çfarë dëshiron të provojë apo të tregojë qeveria në këto dy raste?

Jovanoviq: Ne kemi folur për këtë, vetë tema e rasteve Stojkoviq-Sandulovic nuk është për vendosjen e luleve, nuk ka të bëjë me besimin mes shqiptarëve dhe serbëve, nuk është për lirinë e fjalës, është për të drejtat elementare që Republika e Serbisë garanton në procedurë penale për të gjithë qytetarët e saj.

Pra nuk garanton për të gjithë?

Jovanoviq: Epo, sipas informacioneve konkrete, u tregua injorante ndaj të drejtave të Sanduloviqit. Seriozisht. Dhe kjo ka shkaktuar shumë më tepër vëmendje publike në Evropë dhe në botë sesa në Serbi. Fatkeqësisht, fokusi ynë është shumë i diktuar nga kombinatorika paszgjedhore dhe pasojat e 17 dhjetorit. Por edhe në këtë mentalitet specifik duhet të ketë vend për këtë rast, sepse nuk është më pak i denjë për vëmendje krahasuar me demonstruesit që u ndaluan më 24 dhjetor pas një proteste para Kuvendit të qytetit.

Por a na thotë kjo se opozita e mbledhur rreth listës “Serbia kundër dhunës” ka të njëjtat qëndrime si regjimi i këtij shteti ndaj Kosovës?

Jovanoviq: Qëndrimi i opozitës, konkretisht “Serbia kundër dhunës”, për disa çështje kyçe, si për Kosovën, por edhe për çështjet që kanë të bëjnë me dialogun, është se ata në fakt po përpiqen të mbeten ambivalente dhe të paqarta, po përpiqen të luajnë të dyja anët të fushës, dhe heshtja e tyre, kur bëhet fjalë për Sanduloviq, do të ishte më e përshtatshme të pyesnim mediat pse në fakt rasti Sanduloviq kishte këtë lloj komploti të heshtjes në Serbi ashtu siç kishte. Nëse është ndoshta personaliteti i vetë z. Sanduloviq, apo nëse është gjest i tij, nuk mund t’i përgjigjem me siguri vetëm gazetarët dhe politikanët që zgjodhën të heshtin për këtë situatë shumë delikate mund t’i përgjigjen kësaj.