Kanë kaluar pothuajse 11 muaj që kur Qeveria e Kosovës vendosi taksën 100 për qind për importet nga Serbia dhe Bosnjë e Hercegovina.

Për efektet e saj si në planin ekonomik ashtu edhe politik, ka mendime e vlerësime të ndryshme. Disa i shohin si pozitive, e të tjerë edhe negative.

Efektet më të mëdha të taksës 100 për qind,  ndërlidhen me aspektin ekonomik, por ani se Kosova i ka vendosur taksë prej 100 për qind produkteve serbe dhe boshnjake, mungesa e tyre nuk vërehet në dyqanet kosovare.

Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Valdrin Lluka, në një intervistë për Ekonomia Online, ndonëse e pranon që taksa 100% për produktet serbe e boshnjake ka pasur efekt në aspektin politik e ekonomik, ai thotë se mbetet shqetësues fakti se në Kosovë ende hyjnë produkte serbe, të cilat sipas tij, nuk kanë as rritje të çmimit.

“Ai vendim për kohën kur është marrë ka qenë i domosdoshëm, taksën fillimisht e kam propozuar unë në kryeministri në kabinet, muaj para se me u marrë vendimi, propozimi im ka qenë i lidhur ngushtë me impelemntimin e marrëveshjes për energji me Serbinë, pasi ajo nuk e implementojke marrëveshjen për energji, ne e kemi pasur një humbje rreth 25 milionë euro në vit, propozimi im ka qenë që të kemi një taksë që e reflekton atë 25 milionësh për zëvendësim, mirëpo në atë kohë nuk është përkrahur. Taksa ka qenë momenti i duhur për shkak të presioneve të mëdha të Serbisë ndaj Kosovës dhe ndaj partnerëve tanë dhe ndaj tërheqjeve të njohjeve dhe mos anëtarësimit në organizata të ndryshme, vendimi i taksës ka qenë shumë i duhur politikisht”.

“…sa i përket pjesës ekonomike aty ka hapësirë, ne jemi dëshmitarë që disa prej kompanive prodhuese vendore kanë raportuar rritje të prodhimit, të punësimit, pjesa e importit është zhvendosë, kryesisht nga Evropa, është dashur të reflektojë nga Shqipëria, por nuk e kemi pas atë rritjen që e kemi pritë sa i përket zëvendësimit të importit prej Serbisë në Shqipëri, ajo që ka ndodhë është se një import është zëvendësuar, pjesa më shqetësuese është që kemi produkte prezent të Serbisë që vijnë në Kosovë por nuk kanë rritje të çmimit, disa prej tyre pak kanë pas, por ideja është sa jemi në situatë për kontrollimin e këtyre produkteve që hyjnë në Kosovë, a po kontrollohen mirë origjina e produktit se nga vjen”, tha Lluka.

Lluka shprehet se përveç një takse 100 për qind, me shtetin fqinj, Serbinë, duhet nje reciprocitet i plotë dhe se qeverisjet vendëse, nuk duhet të marrin vendime popullsitë.

“Taksa ka qenë mekanizëm shumë i nevojshëm, i mirë për momentin është një ndër vendimet më të mira që ka bërë Qeveria, gradualisht duhet të mendohet një reciprocitet i plotë me Serbinë, nuk duhet shkojmë më vendime popullsitë por duhet të mendojmë më gjerë, duhet ti bllokojmë targat e Serbisë, pse mos të bllokojmë njohjen e dokumenteve të ndryshëm, këtu duhet të jetë fokusi”.

Ndër vendimet që e kanë prekur sektorin e energjisë përgjatë mandatit të ministrit Lluka, ka qenë edhe marrëveshja me kompaninë “Contur Global”, marrëveshje kjo e cila është nisur ndërmjet kësaj kompanie dhe MZhE-së, për ndërtimin e Termocentralit “Kosova e Re”.

Një projekt ky i cili pas tërheqjes së Bankës Botërore, si financues kryesor i projektit, krijoi vështirësi në implementimin e saj, madje Lluka thotë se edhe nëse kompania e vetme financuese e këtij projekti, kompania amerikane “Opic”, tërhiqet, atëherë do rrezikohet i tërë projekti.

Sipas tij, dështimi i këtij projekti, do i kushtojë Qeverisë së Kosovës, miliona euro humbje, raporton EO.

“Vullneti është i gjithëmbarshëm për me vazhdu me projekt sepse secili e ka kuptuar rëndësinë e ndërtimit të një termocentrali të ri në Kosovë, ne sot jemi dëshmitarë ku Kosova A është jashtëzakonisht stabile edhe Kosova B është ndotës i madh, Kosova A e ka të pamundur një rehabilitim të tërësishëm për arsye që i ka kaluar 60 vite mirëpo Kosova B ka mundësi për rehabilitim por nuk është e mjaftueshme si e vetme, duhet kapacitete të reja me i zëvendësuar ato të Kosovës A, shumica apo edhe të gjithë në parlamentin e Kosovës, të gjithë deputetët e partitë pajtohen që ne të kemi kapacitete shtesë të energjisë stabile të prodhimit përmes prodhimit përmes thëngjillit, sepse kjo është punë stabiliteti e prodhimit me kosto më të lirë”.

“Contur Global është përgjegjëse për me marrëveshje me siguruar financimin e termocentralit dhe ne asistojmë në këtë proces, por përgjegjësi kryesor është Contur Globali, tashmë e dimë koston e ndërtimit të termocentrali. Nëse dështon kompania Opic me siguruar financimin, rrezikohet projekti tërësisht, pasi nuk ka financues tjerë për shkak që Banka Botërore është tërheqë”, tha Lluka.

Një tjetër sfidë që e ka prekur vendin në aspektin ekonomik, ka qenë edhe dështimi i ndërmarrjes publike të Telekomit, për të cilën veç se kanë filluar procedurat për privatizimin e saj.

Ministri Lluka shprehet se privatizimi i kësaj ndërmarrje, tashmë shihet si shpëtimi i vetëm i saj, pasi sipas tij, kjo ndërmarrje ka qenë e mbipopulluar, me nepotizëm dhe ndërhyrje politike.

“Telekomi ka pas vështirësi të vazhdueshme, humbje shumë të mëdha, përveç humbjeve dhe mos efikasitetit në menaxhim ka pas probleme edhe me kontrata të dëmshme, Telekomit kontratat e ndryshme i kanë marrë një pjesë të madhe të të hyrave, si rezultat i insistimit tonë të përbashkët, mua si ministër por edhe bordit, disa nga këto kontrata të dëmshme janë ndërpre, me implementimin e këtyre ndërprerjeve, kjo e lejon Telekomin me marrë frymë më shlirë, marrja shtesë e punëtorëve do ishte punë kundër zhvillimit të Telekomit”.

“…përderisa menaxhohet gjithmonë në sektorin publik, përderisa ka punësime dhe nepotizëm, që jemi dëshmitarë që ka pas nepotizëm të vazhdueshëm, ndërhyrje politike, unë mendoj që asnjë ndërmarrje nuk mund ti bëjë ballë këtyre presioneve, e vetmja formë është vetëm privatizimi. Ne nuk e kemi dëshmuar në asnjë moment që mundemi me e menaxhuar një ndërmarrje publike siç duhet”, u shpreh ministri Lluka.