Janë mbi 180 prona të ndërmarrjeve shoqërore të Kosovës jashtë territorit të saj, nga të cilat 110 gjenden në territorin e Serbisë.

Në bazë të ligjeve në fuqi, këto prona administrohen nga Agjencia Kosovare e Privatizimit (AKP) dhe shteti ku gjenden pronat përkatëse, nuk ka të drejtë t’i përvetësojë, thonë zyrtarë të Qeverisë se Kosovës dhe njohës të kësaj çështjeje.

Por, menaxhimi i pronës së Kosovës nga AKP, deri më tani ka qenë i pamundur për arsye se Beogradi zyrtar nuk e njeh autoritetin e AKP-së.

Drejtori i Bordit te AKP-së, Petrit Gashi, i pati deklaruar më heret Radios Evropa e Lirë se pronat jashtë Kosovës kryesisht gjenden në Krahinën e Vojvodinës, në territorin e ish- Jugosllavisë ndërkohë që edhe 11 prona janë të kombinatit “Trepça” në Serbi.

“Kosova nuk ka asnjë pronë shtetërore në Serbi dhe në vendet e tjera të ish Jugosllavisë”, thotë për Radion Evropa e Lirë, zëvendëskryeministri i Kosovës, Ramiz Kelmendi.

Pronën shtetërore, thotë ai, edhe Serbia sikurse shtet tjera, kanë të drejtë ta regjistrojnë në pronësi të tyre.

Në anën tjetër, Serbia nuk mund të bëjë regjistrimin në pronësi të saj, asetet e ndërmarrjeve shoqërore, për shkak se, siç thotë Kelmendi, kjo çështje është e rregulluar më vendim të Administratës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë – UNMIK, në kohën kur e administroi Kosovën.

“Kosova gjithmonë ka qenë instanca e fundit, ka qenë Krahinë Autonome e Kosovës ndërsa Republika, Federata, Armata e Jugosllavisë, shumë agjenci tjera kanë pasur prona në Kosovë. Kurse Kosova nuk ka pasur prona shtetërore jashtë territorit të saj”, tha Kelmendi.

Edhe Mejdi Bektashi, profesor i lëndës Analiza ekonomike e së drejtës, në Fakultetin Juridik, ka thënë për Radion Evropa e Lirë, se pronat e ndërmarrjeve shoqërore të Kosovës nuk mund të barten në pronësi të shtetit të Serbisë.

Edhe pse Bektashi dyshon se disa prona të ndërmarrjeve shoqërore të Kosovës që gjenden në Serbi, janë privatizuar apo shfrytëzohen nga persona të ndryshëm në mënyrë joligjore.

“Unë sa kam informacione, pjesa më e madhe e ndërmarrjeve kosovare që kanë operuar në Serbi janë privatizuar, por edhe disa ndërmarrjet serbe në Kosovë, që më krijimin e AKP-së, ose janë privatizuar ose janë në fazën parapërgatitore për privatizim”, shprehet Bektashi.

Bektashi thekson se zgjidhja e çështjes se pronave në mes Kosovës dhe Serbisë është më e komplikuar.

Ai thotë se ky nuk është problem pronësor apo ekonomik por është problem politik, i cili mund të zgjidhet vetëm përmes suksesionit.

“Por, suksesioni në mes Republikës se Kosovës dhe Republikës së Serbisë nuk mund të fillojë derisa nuk ofrohen qëndrimet dhe nuk kemi njohje të dyanshme. Ky ndoshta do të jetë akti i fundit që ndërmerret disa muaj para njohjes se Republikës se Kosovës”, thotë Bektashi.

Kurse autoritetet serbe në Beograd, disa herë kanë kërkuar zgjidhjen e çështjeve të pronave, madje ato kanë kërkuar që “kjo çështje të negociohet në bisedimet që po zhvillohen në Bruksel në mes Prishtinës dhe Beogradit zyrtar”.

Ministrja e Drejtësisë në Qeverinë e Kosovës, Dhurata Hoxha, i ka thënë Radios Evropa e Lirë, se çështja e pronave në territorin e Kosovës “nuk mund të jetë pjesë e bisedimeve që zhvillohen në Bruksel ndërmjet Kosovës e Serbisë”.

Kjo çështje është ngritur pas një vendimi të Qeverisë se Kosovës, për kalimin në pronësi të Kosovës të pronave të paluajtshme të ish-Jugosllavisë, Serbisë dhe të Krahinës Autonome të Kosovës.