Drejtori ekzekutiv i Institutit Kosovar për Qeverisje Lokale, Besnik Tahiri, ka theksuar se kryeministri Isa Mustafa e di më së miri se si funksionon kryeqyteti pa miratimin e Ligjit për Prishtinën.

Andaj ai pret nga kryeministri që gjatë kësaj legjislature ta miratoj Ligjin për Prishtinën dhe ta dërgoj për procedim në Kuvendin e Kosovës.

Në një intervistë për Ekonomia Online, Tahiri ka thënë se mos miratimi i Ligjit për Prishtinën i ka bërë dëme të mëdha kryeqytetit.

“Kryeministri Mustafa duhet gjithë sesi ta dërgon këtë ligj, e ka obligim ta dërgojë këtë ligj për shkak se ai e din më së miri se sa vështirë është me qeverisë pa ligj këtë qytet, dhe unë pres prej tij që ta bëjë gjatë kësaj legjislature…”, ka thënë Tahiri, duke shtuar se duhet të ketë një harmonizim mes dy etniteve, kryetarit Ahmeti dhe kryeministrit Mustafa dhe të dërgohet ligji në Kuvend.

Tahiri ka folur edhe për performancën e komunave të Kosovës gjatë vitit 2016, duke thënë se nuk ka qenë vit i lehtë, ku disa komuna kanë pasur probleme serioze e paqartësi ligjore që lidhen me çështje sektoriale, sekondare.

“Paqartësitë ligjore lidhen drejtpërdrejt me temat që kryetarët e komunave i kanë premtuar gjatë proceseve zgjedhore ju e dini që shumica dërmuese e kryetarëve platformën e tyre e kanë bazuar vetëm në investime që bazohen drejtpërdrejtë në komunë, por edhe tjetër në platformat e zhvillimit ekonomik lokal, partneritetit publiko privat pse jo edhe angazhimin e sektorit privat”, ka thënë ai.

Ai ka folur edhe për ndarjen buxhetore të komunave, duke thënë se në këtë aspekt Ministria e Financave duhet ta ri-rregulloj Ligjin për Financa të Pushtetit Lokal, e jo ndarja e buxhetit të bëhet në bazë të preferencave partiake.

“Nuk është e diskutueshme që partitë kur të marrin pushtetin e preferojnë kolegun partiak të vetin. E, a është kjo e drejtë? Kjo është plotësisht e padrejtë, si duhet të diskutojmë prej cilës perspektivë, e kemi obligative mënyrën e kritereve. Është e padrejtë që një qytetarë i një zone të caktime të diskriminohet për shkak se kryetari, apo kryetarja nuk është e një partie të caktuar kjo duhet të stopohet se kjo do të krijojë procedant shumë të keq”, ka thënë Tahiri.

Ndërkaq, për kandidimin për kryetar të Komunës së Prishtinës, Tahiri ka theksuar se nuk do të kandidojë, por ka thënë se kryeqytetit i duhet një kryetar i guximshëm që merr vendime, i afërt me qytetarin dhe i pakorruptuar.

“Prishtinës i duhet një kryetar, i cili është i afërt me popullin, i pa korruptuar, për shkak se këtu ka shumë mundësi me u korruptuar, se ka shumë kontrata, ka shumë mundësi të kontraktimit, dhe mbi të gjitha një qytetar, i cili sheh përtej në ngritjen dhe zhvillimin e qytetit”, ka thënë Tahiri.

Ai thekson se sivjet qytetarët do të vendosin shumë në raport me ofertën në kuptimin sa konkret janë, “gara do të jetë e ngushtë dhe gara do të jetë shumë interesant dhe pres ta shoh…”

Në këtë intervistë Tahiri flet edhe për decentralizimin, funksionimin e komunave të veriut e çështje tjera.

INTERVISTA E PLOTË

EO: Si e vlerësoni performacën e komunave të Kosovës gjatë vitit 2016?

Tahiri: Viti 2016 nuk ka qenë vit i lehtë për komunat e Kosovës, mund të them se në disa fusha ka pasur progres por në disa komuna ka pasur problem serioze komunat. Kur them progres e kam fjalën për administratën dhe shërbimeve që administrata i ka profeksionuar në raport me qytetarin, disa komuna vetëm ka filluar dhënia e dokumentacionit përmes platformave online, përmes kioskave që e kanë zbritur tollovinë nëpër komuna. Por, Komunat e vogla dhe të mesme operojnë me kapacitete të limituara, kisha me thënë me përgjegjësi të cilat jo domosdoshmërisht i ka në dorë krejt komuna. Viti 2016 mund të karakterizohet me investime më të vogla nga qeveria qendrore tek niveli lokal dhe të njëjtën kohë mund të karakterizohet si viti i cili e ka pasur zbatimin më të madh të planeve të komunave, sepse ka qenë vit parazgjedhor dhe në këtë kuptim kur je në një vit parazgjedhor dinamika rritet.

EO:Nga analizat që ka nxjerr Instituti juaj, del që qeverisja lokale të ketë paqartësi të shumta ligjore sa u përket punëve të tyre. A mendoni që komunat po i përmbushin obligimet e tyre ligjore karshi qytetarëve?

Tahiri: Paqartësitë ligjore lidhen drejtpërdrejt me temat që kryetarët e komunave i kanë premtu gjatë proceseve zgjedhore ju e dini që shumica dërmuese e kryetarëve platformën e tyre e kanë bazua vetëm në investime që bazohen drejtpërdrejt në komunë por edhe tjetër në platformat e zhvillimit ekonomik lokal, partneritetit publiko privat, pse jo edhe angazhimin e sektorit privat. Në këtë aspekt që ne kemi parë si institut kemi parë se komuna është e pafuqishme ndaj zhvillimit ekonomik lokal dhe krijimit të vendeve të reja të punës. Në qoftë se ndodhë një partneritet publiko privat ai vendim i nënshtrohet një sërë miratimesh paraprake nga qeveria qendrore dhe ministritë e linjës, që do të thotë që komunat vazhdojnë të operojnë me një bazë ligjore të paqartë me temat kryesore që e bëjnë jetën, e në këtë rast që investimet që duhet të vijnë nga sektori privat dhe kur shohim se prona publike që janë në dorë të komunës është shumë e mangët, dhe kjo ka parandaluar që komunat të kenë një plan të zhvillimit ekonomik lokal. Paqartësi po ashtu lidhen me ligjet sektoriale përderisa ligji për qeverisje lokale rregullon saktësisht e funksionimin e kompetencave pastaj ka edhe ligje sekondarë që e dëmtohen punën e komunës. Ekonomia pyjore është në dorë të qeverisjes qendrore. Pyjet i ruajnë komunat, kurse të hyrat që hyjnë nga ekonomia pyjore t’i merr qeverisja qendrore, mund të flasim për partneritet publiko privat, mund të flasim për një sërë aprovimesh nga ministritë e lidhjes, komuna s’mund të bëjë asgjë edhe pse komuna duket shumë e fortë në letër, por në praktikë është shumë e dobët.

EO:Ndarja buxhetore e cila bëhet për secilën komunë, a mendoni që është gjithmonë e drejtë dhe në të mirë të qytetarëve?

Tahiri: Janë dy mënyrë të ndarjes së buxhetit, mënyra e parë është që bazohet në kapital e cila është për kokë banorit dhe në këtë mënyrë regjistrimi i fundit e ka dekriminuar komunën në bazë të madhe që merr të hyra në bazë të këtij kriteri, sepse në radhë të parë komunat marrin buxhet jo për numrin e vërtetë, por për numrin e të regjistruarve. E marrim shembull: Vitia merr buxhet ndoshta 25 mijë njerëz më pak buxhet. Por, e marrim shembull edhe Prishtinën, e cila ka më shumë njerëz dhe mbulon buxhet për më pak se 200 mijë banorë. Por, po e marrim shembull edhe komunën e Parteshit, merr buxhet për rreth 2 mijë banorë e aty janë rreth 5 mijë banorë, sepse serbët nuk janë regjistruar, e kështu me radhë. Në këtë aspekt buxheti është i drejtë në kuptim të asaj që komunat marrin buxhet në bazë të numrit të popullatës, kurse në anën tjetër ku bëhet dhe ka lëshime e lojë me buxhet kryesisht është se ministrit e linjës jepen për projekte komunat. Të e shpjegoj këtë çështje 10% e buxhetit të Kosovës shkon me këtë grantin në komunë, kurse diku 30% e buxhetit të Kosovës shkon në investime kapitale të ministrive të linjës dhe tani shtrohet pyetja, përderisa kemi kriter për ndarjen e buxhetit për kokë banorit të saktë, cili është buxheti prej ministrive të linjës. Këtu janë dy kritere që është kriteri politik bazuar në preferenca politike dhe kriteri i evokimit të kryetarit, apo kryetares të caktuar për një buxhet të caktuar. Që nënkupton se duhet të kenë “preferencë politike” dhe duhet të kenë projekte të caktuara. Shumica e komunave janë të pa kënaqura me këtë ndarje të buxhetit për qeverisje lokale dhe ajo që dua të them është se me Ministria e Financave duhet me ri-rregulluar Ligjin për Financa të Pushtetit Lokal. Ligji për Pushtet Lokal duhet të rishikohet sikurse edhe vetë sistemi dhe ne si Institut i kemi disa sugjerime, së pari komunat e vogla nuk mund të funksionojnë me këtë buxhet, do të bankrotojnë për shkak se nuk kanë bazë tatimore, e cila do të krijonte të hyra vetanake të cilat do të sillnin buxhet në komunë. Andaj është kruciale që ta rishikojmë financimin e pushtetit lokal. A duhet t’i klasifikojmë komunat është një ide, të klasifikojmë komunën e vogël, të mesme apo të madhe. Ne si institut jemi kundër nivelit regjional, por jemi pro diskutimit real, por ne mendojmë që nuk duhet të ketë nivel të mesëm. Mirëpo në aspektin zhvillimor është shumë kruciale që kjo të ndodhë. Unë mendoj që një debat i mirëfilltë kish me qenë në qoftë se ne i kemi themelu komunat e reja ose ekzistojnë komunat e vogla atëherë se si t’i bëjnë këto me efikase dhe kjo ndodhë se nëse kjo nuk bazohet në buxhetin për kokë banori por që përmes komunë të formojë lokalitetin. Dhe në këtë bazë jemi duke e diskutuar në radhë të parë me bordin e ekspertëve për qeverisje lokale dhe pastaj me Ministrinë e Financave e cila ka një rol shumë të rëndësishëm në aspektin e financimit në atë që quhet në atë kompetencë komunale, sepse nuk ka logjikë që një sistem i decentralizuar të quhet sistem i decentralizuar nëse së bashku me përgjegjësin në komunë nuk është zbrit financimi i ushtrim. Në qoftë se nuk ka zbritje të barabartë të autoritetit, kompetencave dhe financave atëherë ka dështim ofrimit të shërbimeve dhe e fundit që dua të them për këtë është se duhet të kuptojmë qartë që në sisteme qeverisëse si ky Kosovës, ne kemi një sistem një shkallës të qeverisjes prej qeverisjes qendrore zbresim në komunë e cila vepron në emër të shtetit për qytetarët. Në këtë sistem në qoftë se komuna ka rezultate atëherë definitvisht shteti është i suksesshëm, dhe nëse komuna nuk ka rezultate atëherë shteti dështon . Dhe kjo është hipoteza mbi të cilën ne diskutojmë, sa është bërë që Kosova të jetë e suksesshme bazuar në rezultatet që krijojnë komunat.

EO:Ju dhatë edhe mënyra të reformave të ndarjes së buxhetit, por a mendoni se deri më tash Kosova ka pasur ndarje të buxhetit në forma partiake?

Tahiri: Sinqerisht që po, nuk është e diskutueshme që partitë kur të marrin pushtetin e preferojnë kolegun partiak të vetin. E, a është kjo e drejtë? Kjo është plotësisht e padrejtë, si duhet të diskutojmë prej cilës prespektivë e kemi obligative mënyrën e kritereve. Është e padrejtë që një qytetarë i një zonë të caktime të diskriminohet për shkak se kryetari apo kryetarja nuk është e një partie të caktuar kjo duhet të stopoj, se kjo do të krijojë procedant shumë të keq, sepse kurdoherë që të ndryshojë buxhetin shteti, dhe në buxhet jo gjithmonë është një parti e sidomos në sistemin demokratik partitë ndërrojnë, në këtë rast po krijojmë procedant dhe justifikim që kudo që shkojmë të ndryshojë pushteti, të ndryshojë edhe preferenca investive. Për këtë është i rëndësishëm ridizajnimi i financimit të komunave dhe i financimit të pushtetit lokal dhe analiza e saktë e kritereve të cilat duhet të jenë në vend kur të proejktojmë investime kapitale në komunë.

EO: Ju konsideroheni të jeni njëri prej ekspertëve më të mirë që njeh pushteti lokal në Kosovë. A mendoni që Prishtinës i duhet një kandidat si puna juaj që e njeh aq mirë pushtetin lokal?

Ajo që mund të them është kjo. Në Prishtinë roli i partisë politike është shumë i madh. Prishtinës i duhet në radhë të parë një kryetar për toke, në kuptim që është shumë i afërt me qytetarët, një kryetar i cili ka guxim me marr vendime dhe një kryetar që e sheh kryeqendrën përtej asaj që quhet në anglisht ”Doingusual biznes”, d.m.th. Prishtina nuk krahasohet me Hanin e Elezit edhe pse rregullohemi me ligj, ose nuk krahasohet me Obiliqin edhe pse rregullohet me ligj. Prishtina është një djep shumë i madh i mundësive, mund të gjeneroj të hyra vetanake të mëdha. Proceset në atë kohë, e kom paraqitur procesin e legalizimit si një mundësi, mirëpo ka shumë mundësi zgjerimi. Prishtinës i duhet një kryetar, i cili është i afërt me popullin, është i pa korruptuar. Pse po e them i pa korruptuar, për shkak se këtu ka shumë mundësi me u korruptuar, se ka shumë kontrata, ka shumë mundësi të kontraktimit, dhe mbi të gjitha një qytetar, i cili sheh përtej në ngritjen dhe zhvillimin e qytetit. Ajo që dua të them këtë vit është se është shumë e rëndësishme, mendoj që këtë vit qytetarët do të vendosin shumë në raport me ofertën në kuptimin sa konkret janë, gara do të jetë e ngushtë dhe gara do të jetë shumë interesant dhe pres ta shoh. Do ta shoh me qejf.

EO: Pavarësisht asaj që keni deklaruar, që nuk do të kandidoni për kryetar të Prishtinës, a mendoni se do ta ndryshonit Prishtinën po të ishit kryetar?

Tahiri: Të jem i sinqertë, Prishtina ka ndryshuar përgjatë këtyre viteve. Në qoftë se shohim Prishtinën e menjëherë pasluftës, Prishtina ka ndryshuar… nuk mund të themi që nuk kanë bërë asgjë sepse gabojmë. A mjafton një ndryshim i tillë? Unë të isha do ta bëja ndryshe, mirëpo mu ma ka ndalu qytetari të shkoj tutje në elaborim… me votë. Fuqia në një parti politike është vota. Mundesh me qenë shumë ekspert, shumë i kapshëm por në qoftë se s`ki votë nuk ki, votë nuk ki legjitimitet politik dhe legjitimitet demokratik. Në këtë kuptim unë mendoj që janë bërë punë të mira në Prishtinë, në qoftë se bëjmë krahasim. Mirëpo Prishtina kërkon përtej, kërkon vizion më të lartë në raport me detyrat që i ka secili kryetar.

EO: Deri më sot a ka pas?

Tahiri: Ka pasur. Shikoni, në qoftë se e bëjmë një analizë të gjithë kryetarëve, në qoftë se e shohim Shpendin, shohim që ka bërë reforma të thella në administratë, është një kryetar i cili megjithatë nuk përfolet për asnjë keqpërdorim, është një kryetar i cili ka një qasje goxha proaktive me qytetarët. A mjafton kjo? Jo nuk mjafton. Mendoj që kemi biseduar me Shpendin në 2013, atëherë kam qenë shumë pro me ndodh një koalicion për shkak të fuqisë së asamblesë. Qyteteve të mëdha mos harroni ju nevojitet asambleja, i nevojitet kuvendi i komunës për shkak se në atë kuvend merren vendime strategjike: partneriteti publiko-privat, buxheti, rregulloret, ndërmarrjet e kështu me radhë. Mendoj se aty ka qenë një çalim. Në qoftë se e shohim se çka ka ndodhë ne mandatin Mustafa do të thotë ka ndodh disa investime infrastrukturore goxha serioze, e dini do të thotë është, tash më ra me ec me u lidh me Pejtonin dhe lagjen Dardania, është një nënkalim shumë i mirë, pastaj sheshet janë zgjeruar, janë bërë disa elemente infrastrukturore që kanë qenë dhe në mandatin e tij ka nis edhe diskutimi për fabrikën e ujit. Dhe ajo që unë e përmendi gjithmonë Ismet Beqirin, është ai që e ka marrë guximin me na e bë sheshin, më kujtohet patëm qenë në panik se doli fjala që këto pllakat janë radioaktive, mirëpo së paku ai e mori guximin dhe e bëri sheshin e parë, i cili na e dha pak mundësinë me e shiju Prishtinën prej asaj perspektive. Në këtë kuptim të gjithë e kanë dhanë pjesën e vet. A mjafton? Unë nuk jam i kënaqur, se unë në përgjithësi kërkoj më shumë, jam më ambicioz. Prishtina është dashtë të zgjerohet, ngulfatja e Prishtinës është për shkak se njerëzit kanë filluar me i dhënë lejet në qendër fillimisht për objekte të mëdha në vend se me menduar me zgjeruar dhe gradualisht me konservu qendrën e me zgjeruar në mënyrë që me i dhanë frymë e kështu me radhë. Mirëpo, në këtë analizë mendoj se janë bërë disa punë, mirëpo nuk mjafton.

EO: Ligji për Prishtinën a po mbetet peng i politikës?

Tahiri: Ne e kemi thanë shumë herë që ky ligj i ka bë dëme të mëdha Prishtinës. Tash së fundi ne si institut kemi bërë një koncept dokument se si dëshirojmë të jetë ai ligj. Në radhë të parë ajo që kam sugjeruar është të rriten autorizimet fiskale për kryetarin dhe të rritet decentralizimi fiskal për shkak se gjenerohen të hyra më shumë dhe mbi këtë bazë forcohet zbatueshmëria e programeve dhe projekteve kapitale. E dyta, kemi menduar që kryetari i komunës të ketë pak mundësi edhe në staf më shumë për shkak se menaxhon sa tri ministri investimet kapitale. Ministri i ka gjashtë këshilltarë dhe tre staf të tjetër, kryetari në ndërkohë s`ka një a dy. Mbi këtë bazë duhet dhënë përgjegjësi. Pastaj kemi fol shumë për rolin e kuvendit, na mendojmë se Asambleja Komunale e Prishtinës duhet të normohet si Kuvendi i kryeqytetit. Kuvendi i kryeqytetit duhet të ketë një kryetar, i cili është përfaqësues, në këtë rast është zgjedhur njësoj me parimin e Parlamentit të Kosovës, por të njëjtën kohë kuvendarët të cilët janë në kuvend do të duhej të kenë… në vend të punës me një rrogë aq sa e ka sot drejtori i një departamenti për shkak se ne mendojmë që këta duhet të jenë ata që përveç komisioneve të mbikëqyrin, të kontrollojnë punën e sektorëve, jo vetëm të kryetarit, më së lehti është me sha kryetarin, gjithmonë në këto sisteme ki njerëz të kënaqur dhe të pakënaqur me kryetarët. Në këtë kuptim roli i Kuvendit të Prishtinës, kuvendi i kryeqytetit do të duhet të monitorojë edhe departamentet dhe mbi këtë rast ne kemi menduar që gjashtë komisione të përhershme në kuvend të Prishtinës duhet të jenë që të përcjellin sektorët dhe mbi këtë bazë ta bëjmë kuvendin si një vend pune, i cili të them të drejtën është devalvuar, jo për shkak se këta njerëz nuk kanë fuqi politike se secili person që është në kuvend është përzgjedhur drejtpërdrejtë në listë të hapur, por për shkak se këta edhe në aspektin e fuqisë edhe në aspektin financiar marrin rrogë diku 120 euro më së shumti 150 euro. Këta as nuk e kanë vend pune, as nuk e kanë performancën sa duhet. Kështu që në këtë kuptim duhet të diskutohet kuvendi dhe elemente të tjera që ndërlidhen kryesisht me shfrytëzimin e buxhetit shtesë si suplement që vjen prej ligjit për Prishtinën.

EO: Mosmiratimi i këtij ligji a po e pengon Prishtinën që të funksionojë si kryeqytet?

Tahiri: Gjithsesi. Sot unë isha në Pallatin e rinisë, toka është e komunës investimi i qytetarëve, AKP-ja e menaxhon, ka mbet qe 17 vjet për gjynah. Ju lutem, por ne nuk kemi komoditet që të vazhdojmë të trajtojmë një objekt në zemër të qytetit pa një vendim të saktë, ne duhet të diskutojmë se si t’ia bëjmë. A t’i kthehet në pronësi komunës apo të diskutojmë se si ta menaxhojmë. Është e patolerueshme do të thotë, ka shumë elemente të tjera që në mungesë të ligjit.. po të ishte ligji do ta kthenim në Kuvend asamblenë e Prishtinës , do të ishim shumë më aktiv.

EO: Pse po ndodh një gjë e tillë, pse nuk po miratohet ky ligj?

Tahiri: Nuk di të them të drejtën nuk kam ndonjë shpjegim, është qesharake, është e tmerrshme.

EO: Kryeministri gjatë kohës sa ka qenë kryetar i Prishtinës gjithmonë ka kritikuar qeverinë për mos miratimin e ligjit për Prishtinën….

Tahiri: Kryeministri Mustafa duhet gjithësi ta dërgon këtë ligj, e ka obligim ta dërgon këtë ligj për shkak se ai e din më së miri se sa vështirë është me qeverisë pa ligj këtë qytet, dhe unë pres prej tij që ta bëjë…

EO: Pse deri tash nuk e ka dërguar…?

Tahiri: Ne nuk kemi informata të sakta, ajo që dimë që një koncept dokument është në diskutim e sipër, e dimë që Ministria e Pushtetit Lokal ka krijuar një grup punues, e dimë që ka pas një tendencë të komunikimit mes kryeqytetit dhe ministrisë, por më shumë nuk mund të them. Ajo që dua të them është që duhet të ketë një harmonizim mes dy etniteve, në këtë rast kryetarit Ahmeti dhe kryeministrit Mustafa dhe të dërgohet… është shumë me rendësi që kjo të kaloj në këtë legjislativ.

EO: Decentralizimi në Kosovë ka qasje politike, pra duhet të rishqyrtohet, cilat janë këto aspekte?

Tahiri: Decentralizimi ka ardhur si rrjedhojë e pakos së Ahtisarit, jo decentralizimi po edhe themelimi i komunave edhe përgjegjësitë kanë ardhur si rrjedhojë e pakos së Ahtisarit. Tani më shumë e nevojshme që kjo çështje të diskutohet dhe unë do të shpjegojë pse. E para, ne kur e kemi ndërtu sistemin politik, sistemin qeverisës ne vend ne e kemi këtë në bazë të parimit se duhet të themelohen komunat që pak a shumë të jenë administrata të përkohshme në mënyrë që të fillojë ndërtimi i një shteti demokratik, ku ka institucione të zgjedhura dhe kjo është bërë me rregulloren 2000/45 që UNMIK-u e ka bë në atë kohë. Me këtë rregullore kemi funskionuar deri në vitin 2007. Në vitin 2007 e kemi pas një rregullore tjetër, sa më kujtohet 2007/30 që përherë të parë e ka mundësuar garën përmes demokracisë së drejtpërdrejtë ku qytetari ka vendos për kryetarin. Mirëpo, prapë premisa, aranzhimi i komunës ka qenë i bazuar kryesisht në aspektin etnik dhe politik, nuk ka pas vizion të qartë zhvillimor dhe çka ka ndodh, 17 vjet më parë ne kemi ndërtuar sistemin, i cili ka qenë kryesisht për me akomodu sisteme humanitare, kthimin e refugjatëve, mbi 1 milion refugjatë kanë qenë jashtë dhe trajtimin e çështjeve shumë sociale. Në 2007 kemi pas një situatë kur kemi diskutu kryesisht mbi premisën e ndërtimit të një shteti multietnik në mënyrë që ky koncept të jete justifikim për kalimin e rezolutës së re që nuk ka kaluar, sot 10 vite mbrapa nuk ka debat se si do te duhej të jetë sistemi. Ne duhet ta rishikojmë sistemin në thellësi administrata e shtetit duhet të rishikohet, duhet të ri-dizajnohet dhe të kthehet në mjet ose në nikoqir të zhvillimit të vendit, për shkak se ne nuk kemi pas kohë deri tash me e bë. 2000-2007 jemi marrë me shtetndërtim, 2007 me justifikim të pavarësisë dhe provizioneve që na u kanë dashtë me shpallë pavarësinë, sot nuk ka pas debat, do të thotë momenti është, është treni i fundit që ta diskutojmë administratën e shtetit mbi premisën e rolit të shtetit në zhvillim dhe jo të rolit të shtetit në akomodim të pakicave.

EO: Sa po dëmtohen komunat me ndarjen e buxhetit te cilat nuk kanë kryetar nga partitë qeverisëse?

Tahiri: Po them mungesa e Ligjit të Prishtinës e ka dëmtuar Prishtinën, mungesa e ligjit të financave që e trajton komunën e vogël si problematike e ka dëmtuar. Jemi duke fol për diku 13 komuna të cilat janë të vogla dhe të cilat kanë probleme serioze. Pastaj me investimet politike, edhe këto në masë të madhe e kanë diskriminu. Ajo që ne si institut evokojmë  që sistemi të rishikohet në thelb që administrata e shtetit të kthehet në mekanizëm që e zhvillon vendin jo që e administron vendin. Do të thotë ne kemi ndërtuar përgjatë viteve administratë, e cila e administron Kosovën, e administron komunën, e administron ministrinë, por jo një shtet të fortë, një administratë të fortë që e zhvillon vendim. Pra, premisat në debate nuk kanë qenë në rregull, mbi këtë bazë duhet të veprojmë.

EO: Si duhet të bëhet integrimi i komunave të e Mitrovicë s së Veriut?

Tahiri: Veriu i Kosovës nuk është i integruar, ne kemi një pjesë të institucioneve si: Policinë, Doganat që funksionojnë mirëpo, shërbimet vitale për qytetarë arsim, shëndetësi investime në infrastrukturë e kështu me radhë janë prej strukturave paralele. Është e vërtetë që ne kemi një komunë që derivon prej zgjedhjeve lokale dhe kryetarë që është zgjedhur në bazë të hedhjeve të Republikë s së Kosovë s, mirëpo këta kryetar asnjë herë nuk kanë respektuar shtetin e tyre si duhet, tani çka të bëjmë jemi 17 vjet pas luftës dhe ende veriu nuk është i integruar. Unë mendoj se duhet bërë një strategji e investimeve dhe shërbimeve në kë të pjesë të Kosovës. Rikthimi i veriut me konflikt apo me mjete të cilat nuk janë shërbime dhe investime kapitale janë të pamundshme. E vetmja mënyrë nëse shërbimet e shtetit i bëjmë të mira dhe gradualisht kyçe, dhe mendoj që në atë pjesë Kosova ka dështuar. Për rikthim të asaj pjese duhet bërë një strategji, dhe kur them strategji dikush që e njeh mirë fushën. Nëse shkojmë në Mitrovicën e veriut ne shohim se andej veturat ende operojnë pa tabela, ende institucionet nuk kanë asnjë shenjë të shtetit të Kosovës, ende veturat janë si në vakt të “Titos”. Ka ndryshime që janë të përafërta dhe kur të pranojmë këtë kompromis atëherë duhet të mendojmë saktë. Sipas mendimit tim Serbia nuk e do ndarjen e Kosovë s, nuk e do një territor të cilin veç e ka kontroll, për shkak se shteti serb e ka veriun e Kosovës në kontroll në bazë të strukturave paralele. Ajo donë ta dobësojë Kosovën dhe ta paraqes si shtet të dështuar edhe në negociata në Bruksel, por nuk ka tendencë të ndarjes së Kosovës, por ka tendencë që në negociata gjithmonë të përfitojë për qëllimet e veta ku di unë, për një mur, apo për një tren apo për një çështje banale vetëm që të përfitojë. Ne duhet të bëjmë të pamundurën që të integrojmë atë pjesë të Kosovës.

EO:Thatë që Kosova ka dështuar në atë pjesë, a po i bije kjo që vetë Kosova po e ndanë Veriun?

Tahiri: Jo, nuk po e ndanë Kosova, ne si Kosovë pjesën tonë e kemi kryer, po flas në aspektin ligjor. Ne jemi shtet i deklaruar shtet demokratik multientik, dhe përderisa ne jemi shoqëri multietnike 90% shqiptarë dhe 10% pakica ne e kemi përqafu kë të sistem multientik, se shoqëria është multientike. Ne e kemi bërë hapin tonë përpara, dhe e dyta se me proces të dialogut që sa vite ne kemi bërë, ne kemi dështuar në hyrjen e institucioneve nuk kemi qenë kompetent me i shfrytë zu këto komuna, kë ta kryetar, është dashur me hy me investime të drejtpërdrejta. Investimet në atë pjesë realisht janë goxha të pakta.

Intervistoi: Kaltrina Zymberi