Ekonomitë më të fuqishme në botë po përgasinin programe stimuluese në qindra e mijëra miliarda për të ndihmuar qytetarët e tyre dhe bizneset e ekspozuar ndaj pasojave ekonomike të një pandemie Coronavirus. Tregjet financiare po pësojnë humbje të mëdha, ekonomitë janë të kërcënuara nga recesioni.

Megjithëse qëllimi kryesor është të parandalojë vdekjet, fuqitë globale janë gjithashtu, përqendruar në kufizimin e pasojave shkatërruese ekonomike të pashmangshme.

Fondi Monetar Nderkomëtar (FMN) ka udhëzuar Qeveritë se duhet të zbatojnë një “reagim të koordinuar ndërkombëtar” për të zbutur ndikimin ekonomik të epidemisë koronare të virusit duke mbrojtur që të merren masa “thelbësore” buxhetore, monetare dhe financiare.

Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) siguroi 50 miliardë dollarë për të ndihmuar vendet e varfëra, por kërkoi një “përgjigje globale”.

Kryekonomistja e FMN-së, Gita Gopinat, këshillon ofrimin e ndihmës direkte, si dhe lehtësimin fiskal për të ndihmuar familjet dhe bizneset e prekura.

Në një postim në blog, ajo theksoi rëndësinë e mbështetjes së ekonomisë gjatë epidemisë, në mënyrë që të mbajë një rrjet të paprekur të marrëdhënieve ekonomike dhe financiare midis punëtorëve dhe kompanive, huazuesve dhe huamarrësve, furnitorëve dhe përdoruesve të fundit për të lejuar rimëkëmbjen kur ndalohet epidemia.

Sipas fjalëve të saj, është e rëndësishme të sigurohet që një krizë e përkohshme të mos shkaktojë dëme të pariparueshme për individët dhe kompanitë për shkak të humbjeve në punë dhe falimentimit. Kostoja njerëzore e koronës së virusit po rritet me një normë alarmante, tha ajo, duke shtuar se pasojat ekonomike tashmë janë të dukshme në vendet më të goditura. Për shkak se pasojat ekonomike reflektojnë tronditje veçanërisht të theksuara në disa sektorë, vendimmarrësit duhet të zbatojnë masa thelbësore të synuara, buxhetore, monetare dhe financiare, për të ndihmuar familjet dhe bizneset e prekura.

Ekonomia e BE do të tkurret me mbase 1.0 për qind këtë vit si rezultat i një pandemie, sipas një dokumenti të Komisionit Evropian, megjithëse zyrtarët thonë se vlerësimet e brendshme të KE-së janë edhe më pesimiste dhe sugjerojnë një recesion deri në 2.5 për qind.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Layen, tha se trupi do të konsiderojë të gjitha opsionet për të ndihmuar ekonominë. Ajo gjithashtu deklaron se një fond investimesh prej 25 miliardë eurosh do të ngrihet nga fondet ekzistuese për të zbutur efektet negative të përhapjes së virusit në sektorët më të prekshëm të ekonomisë evropiane – kryesisht për të ndihmuar sistemet kombëtare shëndetësore, ndërmarrjet e vogla dhe të mesme dhe punonjësit.

Qeveritë evropiane kanë njoftuar qindra miliarda euro ndihma për bizneset, kompanitë dhe punëtorët e prekur nga efektet e virusit korona, duke aplikuar mjete të zhvilluara gjatë krizës së euros dhe duke hequr dorë nga një ndalim i rreptë i ndihmës shtetërore.

Banka Qendrore Evropiane (ECB) njoftoi fillimin e një programi të riblerjeje të zgjeruar prej 750 miliardë eurosh deri në fund të vitit për të qetësuar tregjet e prekura nga pandemia,

Vendet ne regjion kanë filluar të ndërmarrin masa në ekonomi për të tejkaluar situatën ekonomike të shkaktuar nga pandemia e Korona virusit.

Parlamenti kroat ka miratuar një paketë masash qeveritare me vlerë pothuajse 30 miliardë kuna (3.9 miliardë euro) për të ndihmuar ekonominë e prekur nga epidemia e Coronavirusit. Këto masa do t’i lejojnë sipërmarrësit dhe qytetarët e prekur nga virusi të shtyjnë pagimin e detyrave publike, siç janë taksat mbi të ardhurat dhe të ardhurat dhe kontributet. Pagesat do të shtyhen për tre muaj, me mundësinë e zgjatjes edhe në tre të tjerë. Pas kësaj, do të jetë e mundur të shlyeni këto borxhe me këste pa kamatë për një periudhë 24 muaj.

Shteti do të mbështesë ruajtjen e vendeve të punës në sektorët e prekur nga epidemia duke ndihmuar, me pagën minimale, çdo punonjës që do të humbiste vendin e punës. Masat e vetëpunësimit dhe punësimit janë pezulluar përkohësisht dhe fondet janë ri-alokuar për të ruajtur punësimin ekzistues.

Një sërë masash ekonomike ka miratuara Qeveria e Malit të Zi për të korrigjuar efektet e shfaqjes së virusit korona. Shteti ka planifikuar të shtyhet pagesa e kredive për bizneset dhe qytetarët për 90 ditë, të shtyhet pagesa e taksave, si dhe të krijohet një linjë e re IRF për të ndihmuar ekonominë deri në një shumë maksimale deri në tre milion euro për përfitues.

Qeveria gjithashtu ka caktuar një milion euro për të ndihmuar më të prekurit. Bankat vazhdojnë kreditimin, ndërsa Banka Qendrore e Malit të Zi (CBCG) do të sigurojë një bazë ligjore që do t’i lehtësonte bankat të ristrukturojnë kreditë, vonesa e të cilave justifikohet me situatën aktuale.

Qeveria e Maqedonisë Veriore ka vendosur mbylljen e kopshteve, shkollave dhe kolegjeve deri në 24 mars, dhe meqenëse fëmijët nuk do të shkojnë në shkollë, është vendosur që të lirojë një prind të fëmijëve deri në dhjetë vjeç, derisa të përfundojnë kopshtet dhe kopshtet. Shteti ka marrë përsipër pagat e këtyre prindërve si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik.

Serbia ka ndërmarr masa të rendësishme finaciare, fiskale dhe buxhetore. Qeveria do të financojë drejtpërdrejt të gjitha kostot e luftimit për jetën dhe shëndetin e qytetarëve. Përveç kësaj, buxheti duhet të luajë një rol të rëndësishëm në zvogëlimin e dëmit ekonomik për qytetarët e cenueshëm dhe pjesë të ekonomisë që do të goditen më shumë nga kriza. Kjo është arsyeja pse mbështet një rritje të njëanshme, të përkohshme të deficitit buxhetor dhe borxhit.

Nga kjo analizë është letë e kuptushme se masat e ndërmarra nga pandemia korona virusit do të kenë efekte në të gjitha ekonomit nacionale dhe në përmasa globale.

Edhe Kosova ka ndërmarrë masat e para për të luftuar pandemin e koronavirusit. Në rend të parë masat janë ndërmarrë për të ruajtur jeta e njerëzve të prekur nga virusikorona dhe masa për parandalimin e saj, disa masa janë ndërmarrë në mbrojtje të ekonomisë dhe posaçërisht për të ruajtur likuiditetin financiar në afat të caktuar.

Megjithatë këto masa duhet zgjeruar për aq sa Kosova ka kapacitete ekonomike e financiare duke u fokusuar tek sektorët më të prekur ekonomikë, kryesisht këtu kemi të bëjmë me sektorin privat. Masat e planifikuara mund të jenë masa të drejtëpërdrejta ose grante nga shteti, politika lehtësuese tatimore, politika favorizuese nga sektori bankar gjithnjë duke ruajtur këtë sektor, mobilizim të fondeve që janë në dispozicion për të tejkaluar këtë epidemi dhe po ashtu të duhet rishikuar politikat fiskale, buxhetore dhe financiare në funksion të ruajtjes së qëndrueshmërisë afatmesme makro-fikale.

Masat e qeverisë për të zbutur dëmet ekonomike të kësaj krize duhet të synohen në mënyrë racionale në seksionet më të prekshme të popullatës dhe ekonomisë. Masat qeveritare duhet të jenë të përkohshme, të synuara mirë dhe nuk duhet të çojnë në pozicionin e privilegjuar të kompanive individuale.

Masat e ndërmarra deri tani janë masa emergjente, por Qeveria e Republikës së Kosovës urgjentisht duhet hartuar një plan nacional për të trajtuar efektet e pandemisë së Coronavirusit në gjithë sistemin ekonomik.