Në kuadër të Konferencës së 30-vjetorit të Institutit Riinvest me temën “Aktivizimi i burimeve të rritjes ekonomike”, u diskutuan flukset financiare, sipërmarrja dhe rreziqet e tregut, raporton Ekonomia Online.

Paneli analizoi rolin e remitancave, flukseve financiare informale dhe investimeve spekulative në zhvillimin ekonomik të Ballkanit Perëndimor.

Visar Vokrri nga Instituti Riinvest theksoi se flukset financiare ndërkufitare janë zgjeruar në mbarë botën, duke u bazuar në tregtinë ndërkombëtare dhe globale, duke nënvizuar rëndësinë e tyre për rritjen ekonomike.

Vokrri shtoi se, ndonëse literatura ekzistuese është fokusuar kryesisht në ndikimin makroekonomik të remitancave, roli i tyre në sektorin privat mbetet i paeksploruar.

“Flukset financiare ndërkufitare janë zgjeruar në mbarë botën, duke u bazuar në tregtinë ndërkombëtare dhe madje në tregtinë globale, duke theksuar rëndësinë e tyre për rritjen e ekonomisë globale. Një komponent kyç i këtyre flukseve janë remitancat, të cilat arritën një vlerë të përafërt prej 905 miliardë dollarësh vitin e kaluar, sipas Bankës Botërore, me një kthim total prej 75% gjatë dekadës së fundit. Këto flukse përbëjnë një burim të qëndrueshëm të financimit të jashtëm. Kjo qëndrueshmëri shihet si në ekonomitë e zhvilluara, ashtu edhe në ato në zhvillim”

“Ndërsa literatura ekzistuese është fokusuar kryesisht në ndikimin makroekonomik të remitancave, veçanërisht në nivel agregat, roli i tyre brenda sektorit privat mbetet kryesisht i paeksploruar. Kjo kërkim ka për qëllim të mbushë këtë boshllëk duke studiuar se si remitancat mund të veprojnë si një burim financimi i jashtëm që nxit rritjen për industrinë prodhuese. Në veçanti, pritet që nivelet më të larta të remitancave të lidhen me rritje më të shpejtë në sektorin e prodhimit në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, duke nënvizuar një kanal zhvillimi potencialisht të rëndësishëm që ende nuk është shqyrtuar mjaftueshëm”.

“Për këtë studim, kam konsultuar literaturë të ndryshme, pasi do të përdor një mekanizëm të ri dhe interesant transkriptimi për të treguar se remitancat duhet të kenë një efekt përmirësues në rritje. Kam nisur nga literaturat më të mira që trajtojnë remitancat dhe rritjen ekonomike, fuqinë e tyre për të zbutur efektet negative dhe zhvillimin financiar, ku ekziston një sasi e madhe literaturë për këtë temë. Po ashtu, kam parë literaturën që lidh zhvillimin financiar dhe rolin e remitancave, e cila mund të ndihmojë në këtë analizë”, tha ai.

Ekonomisti amerikan Randall K. Filer theksoi se remitancat për familjet përbëjnë pak më pak se 10% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, ndërsa për marrësit e tyre, ato përbëjnë 26% të të ardhurave familjare.

Ai shtoi se remitancat ndikojnë në uljen e varfërisë, kujdesin shëndetësor, ushqimin, banesat, krijimin e bizneseve të vogla dhe të mëdha, madje edhe në mundësitë për martesë.

Filer paralajmëroi megjithatë për nevojën e kujdesit në interpretimin e këtyre të dhënave, duke vënë në dukje se shpesh ndryshimet e vërejtura mund të lidhen me faktorë të tjera para-eksistues, jo thjesht me dërgimin e remitancave.

“Remitancat për familjet përbëjnë pak më pak se 10% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB), dhe ndër marrësit e remitancave, ato përbëjnë 26% të të ardhurave të familjes. Pra, nuk është e vërtetë që… Nëse kërkoni në Google “totalin e remitancave të familjeve të lëna pas”, do të gjeni 126,000 rezultate, prej të cilave 17,400 janë në pesë vitet e fundit. Kjo është një shifër masive, dhe mund të duket ambicioze të mendosh se mund t’i atribuosh diçka, por jam i sigurt që mund të bëhet, dhe do të doja të dëgjoja reagimin tuaj”.

“Nga efektet që janë studiuar, remitancat ndikojnë në uljen e varfërisë, kujdesin shëndetësor, ushqimin, banesat, krijimin e bizneseve të vogla, dhe siç pamë më herët sot, edhe krijimin e bizneseve të mëdha, madje edhe mundësitë për martesë. Pra, ndikime shumë të mëdha që mund të bëni”.

“Por përse duhet të bëjmë edhe një studim tjetër? Ka qindra mijëra studime të tilla. Pothuajse të gjitha këto studime kanë një problem themelor në mendimin ekonomik: A janë ndryshimet e vërejtura shkaktuar nga emigranti që ishte jashtë vendit, apo a janë për shkak të diferencave që ekzistonin më parë? Për shembull, ata dinin që vajza e tyre do të kërkonte një dëmshpërblim shumë të lartë për martesë për shkak të ndonjë arsyeje të brendshme, prandaj dërguan një djalë jashtë vendit. Ose dinin që vajza e tyre do të ishte një studente e mirë dhe duhej të martohej”, tha ai.

Kandidati për doktoratë në Universitetin Amerikan në Shkup, Stefa Tanevski, u ndal në rëndësinë e remitancave për Ballkanin Perëndimor.

Ai përmendi se remitancat janë trefishuar në vitet e fundit dhe në rajon kapin mbi 800 milionë euro.

“Do të hedhim dritë mbi remitancat dhe zhvillimin e përgjithshëm të Ballkanit Perëndimor, veçanërisht mbi kapitalin. Kjo do të trajtohet nga një perspektivë agregate. Rruga që do të ndjekim është që së pari do të shqyrtojmë motivimin pas këtij punimi, më pas kontekstin për Ballkanin Perëndimor, të cilin e kanë prekur edhe autorë të tjerë, dhe pse remitancat janë të rëndësishme në këtë rajon. Pastaj do të prezantojmë kontributin tonë në metodologji, çfarë është thelbësore apo e re në këtë punim, që nuk e kemi gjetur në punimet e tjera që trajtojnë këtë çështje. Më pas do të kalojmë te rezultatet dhe pasojat për politikat, edhe pse disa prej tyre i kemi përmendur tashmë. Jemi të hapur për çdo sugjerim që mund të keni”.

“Siç u tha edhe më parë, remitancat janë trefishuar në vitet e fundit dhe në Ballkanin Perëndimor arrijnë mbi 800 milionë euro. Megjithatë, ajo që gjeta në literaturë është se remitancat varen shumë nga rajoni dhe niveli i zhvillimit ekonomik në atë rajon, sepse ato mund të variojnë nga 1% në disa vende si Arabia Saudite, deri në 50% në Taxhikistan, dhe në fund varen nga kushtet ekonomike në vendet pritëse. Në rajonet që varen nga remitancat, ato përbëjnë një burim të rëndësishëm të të ardhurave. Disa prej jush madje përmendën përqindjen që ato kapin, që është mbi 20% të të ardhurave të familjeve. Kjo vlen në të gjitha rajonet që marrin remitanca, përfshirë edhe Ballkanin Perëndimor, që është një rajon i rëndësishëm në këtë aspekt. Ato shërbejnë kryesisht si konsum i familjeve dhe si një shtyllë mbrojtëse financiare. Megjithatë, ka edhe një ndikim të dukshëm në zhvillimin afatgjatë të disa rajoneve”, tha ai.